GÖÇMEN ÇOCUKLARIN RESİM YOLUYLA DEĞERLENDİRİLEN DUYGU İFADELERİ İLE ANNELERİN ÇOCUKLARININ DUYGU İFADE BECERİLERİNE YÖNELİK ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Amaç: Araştırmanın amacı, göç yaşantısı olan ailelerin okul öncesi dönemde olan (36-72 aylık) çocuklarının, duygu ifade becerilerini resim yoluyla incelemektir. Gereç-Yöntem: Araştırma, göç yaşantısı olan ailelerin okul öncesi dönemde olan (36-72 aylık) çocuklarının, duygu ifade becerilerinin resim yoluyla incelenmesi amacıyla betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Veri toplamak için Tanıtıcı Bilgi Formu, Çocuk Duygu Ġfade Etme Ölçeği (ÇDĠEÖ) ve çocukların çizdikleri resimler kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Türk Kızılay İzmir Toplum Merkezi’ne başvuran 3-6 yaş arasında çocuğu olan göçmen bireyler oluşturmuştur. Araştırmaya katılma konusunda onay veren ebeveynler ve çocuklarına tercüman eşliğinde bilgi verildikten sonra formlar doldurtulmuştur. Devamında güven ortamının sağlanması amacıyla çocuklar ile tanışma oyunu oynanıp duygu çemberindeki dört duygu (Mutluluk, Utanç, Öfke ve Üzüntü) ile ilgili konuşulmuştur. Sonrasında A4 boyutunda kağıt ve 12 renk kuru boya verildi. “Bu duygular ile ilgili resim çizebilir misin? Yönergesi verilmiştir. Analizler, araştırmaya katılan toplan 40 anne ve çocukların verileri üzerinden yapılmıştır. Araştırma verilerinin değerlendirilmesinde anket puanları arasındaki ilişkiyi belirlemek için nonparametrik testlerden spearman korelasyon analizi yapılmıĢtır. Bununla birlikte ölçek ile katılımcıların sosyodemografik verileri arasında anlamlı farklılık olup olmadığını belirlemek üzere nonparametrik testlerden Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis H testi uygulanmıştır. Gruplar arasında anlamlı fark çıkması durumunda, anlamlılığın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için Games-Howell Post-Hoc testi yapılmıĢtır. Çocukların çizdikleri resimler, araĢtırmacı tarafından literatür taraması sonucunda oluşturulmuş olan Resim Puanlama Listesine göre puanlanmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan 40 çocuğun, %42,5’inin (n=17) kız, %57,5’inin (n=23) erkek olduğu belirlenmiştir. Her yaş grubundan 10 çocuk katılmıĢ olup doğum sırası değerlendirildiğinde %27,5’inin (n=11) ilk çocuk, %20’sinin (n=8) ikinci çocuk, %27,5’inin (n=11) üçüncü çocuk ve %25’inin (n=10) dördüncü çocuk olduğu, %55’inin (n=22) 4 ve üzeri kardeşi olduğu, çocukların %22,5’i (n=9), annelerin %27,5’i (n=11), babaların %42,5’i (n=17) Türkçe bildiği, ebeveynlerin %85’inin (n=34) gelir düzeyinin asgari ücret ve altı olduğu, %15’inin (n=6) ise asgari ücret ve üzeri olduğu belirtilmiştir. Çocuk Duygu İfade Etme Ölçeği (ÇDĠBÖ) “Mutluluk” alt ölçek puan ortalaması XM=10,72±,2,77, “Öfke” alt ölçek puan ortalaması XÖ=10,00±2,74 bulunmuĢtur. Çocukların Resim Puanlama Çizelgesi alt boyutlarından “Mutluluk Resim Puanı” puan ortalaması XMRP=3,07±1,91, “Öfke Resim Puanı” puan ortalaması XÖRP=2,82±1,35 bulunmuştur. Çocuk Duygu İfade Etme Ölçeği toplam puanı ile Öfke Resim Puanı arasında pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır (r=0,351 p=0.026). ÇDĠBÖ alt boyutlarından “Mutluluk” puanı ile Mutluluk Resim puanı arasında pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki saptanmıştır (r=0,413 p=0.008). ÇDİEÖ Toplam puanı ile yaş arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. ÇDİEÖ Toplam ve Alt Boyutları Puan ortalamaları ile çocuğun cinsiyeti, doğum sırası, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu ve gelir düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. ÇDİEÖ alt boyutlarından “Mutluluk” puanı ile kardeĢ sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki saptanmıĢ olup 4 ve üzeri kardeĢe sahip çocuklarda “Mutluluk” puanı daha yüksek bulunmuĢtur (p=0.048). ÇDĠBÖ Toplam puanı ile çocuk dil bilgisi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki saptanmıĢ olup Türkçe bilen çocuklarda ÇDĠBÖ Toplam puanı daha yüksek bulunmuĢtur (p=0.001). ÇDİBÖ alt boyutlarından “Öfke” puanı ile çocuk dil bilgisi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıĢtır ve Türkçe bilen çocuklarda “Öfke” puanı daha yüksek bulunmuĢtur (p=0.048). ÇDİEÖ Toplam puanı ile çocuğun anne dil bilgisi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Türkçe bilen annelerin çocuklarında ÇDİEÖ Toplam puanı daha yüksek bulunmuştur (p=0.041). ÇDĠEÖ alt boyutlarından “Öfke” puanı ile çocuk dil bilgisi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Türkçe bilen çocuklarda “Öfke” puanı daha yüksek bulunmuştur (p=0.048). Sonuç:Çocukların duygu ifade becerilerinin artması resimlerinde duygusal göstergelerin arttığını göstermiştir. Dil bariyerinin duyguları anlama ve ifade etmede etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çocukların resim yoluyla duygularını ifade ettiği görülmüştür.