SÂDULLAH AĞA’NIN ZENCÎR BESTELERİNDE ÜSLÛP VE MAKÂMIN BİÇİME ETKİSİ

Hayatı hakkında detaylı bilgiye sahip olamadığımız Sâdullah Ağa günümüze ulaşmayı başaran eserleriyle geleneksel Türk müziğinin önemli bestecileri arasında sayılmaktadır. Eserlerinin araştırma kapsamında verimli denklemler oluşturması ve hakkında yazılmış kısıtlı literatüre katkı yapılması gereği Sâdullah Ağa’nın eserleri incelenecek besteci olarak seçilmesinde belirleyici olmuştur. Makalede bestecinin Zencîr usûlünde ve beste türündeki eserleri biçim yönünden incelenmiştir. Eserlerin usûllerinin, ve güfte vezinlerinin araştırmada sabit tutulmasıyla makam değişkeninin eser biçiminde etki sahibi olup olmadığı değerlendirilmiştir. Eserlerin yüksek doğrulukta veriler üretecek şekilde incelenebilmesi için nüshaları arasından seçim yapılmış veya nüshalar karşılaştırılarak kolektif bir nüsha oluşturulmuştur. Güfte biçimleri, müzik cümleleri ve bu cümleleri teşkil eden yapı birimleri, biçim kurguları ve vezin yerleşimleri araştırılmıştır. Sonuç olarak bestecinin üslûbuna dair çeşitli bilgiler Zencîr besteleri kapsamında üretilmiş ve makamın beste biçimine bazı etkileri tespit edilmiştir. Eserlerde kullanılan çeşni ve geçkilerin ana makamla olan yakınlığı azaldıkça bu değişimlerin müzik cümleciği kurgularında genişleme ve özgünleşmeye sebebiyet verdiği, bestelerin genelinde ise makamların niseb-i şerîfeleri (makamsal etki çeşitliliği) arttıkça müzik cümlelerinin kurgularının sadeleştiği, müzik cümleciklerinin benzeştiği anlaşılmıştır. Ayrıca müzik cümleciklerinin başlangıç ve bitişlerinin Zencîr usulünü teşkil eden usûllerin bağlantılarına konumlandırılmasıyla geçkiler oluşmasının önlendiği ve usûle özgün bir nitelik kazandırıldığı görülmüştür.

Erişime Açık
Görüntülenme
6
12.12.2023 tarihinden bu yana
İndirme
1
12.12.2023 tarihinden bu yana
Son Erişim Tarihi
09 Ağustos 2024 01:00
Google Kontrol
Tıklayınız
Tam Metin
Tam Metin İndirmek için tıklayın Ön izleme
Detaylı Görünüm
Eser Adı
(dc.title)
SÂDULLAH AĞA’NIN ZENCÎR BESTELERİNDE ÜSLÛP VE MAKÂMIN BİÇİME ETKİSİ
Eser Sahibi
(dc.contributor.author)
CEM ÇIRAK
Yayın Tarihi
(dc.date.issued)
2021
Yayıncı
(dc.publisher)
Ege Üniversitesi
Tür
(dc.type)
Makale
Özet
(dc.description.abstract)
Hayatı hakkında detaylı bilgiye sahip olamadığımız Sâdullah Ağa günümüze ulaşmayı başaran eserleriyle geleneksel Türk müziğinin önemli bestecileri arasında sayılmaktadır. Eserlerinin araştırma kapsamında verimli denklemler oluşturması ve hakkında yazılmış kısıtlı literatüre katkı yapılması gereği Sâdullah Ağa’nın eserleri incelenecek besteci olarak seçilmesinde belirleyici olmuştur. Makalede bestecinin Zencîr usûlünde ve beste türündeki eserleri biçim yönünden incelenmiştir. Eserlerin usûllerinin, ve güfte vezinlerinin araştırmada sabit tutulmasıyla makam değişkeninin eser biçiminde etki sahibi olup olmadığı değerlendirilmiştir. Eserlerin yüksek doğrulukta veriler üretecek şekilde incelenebilmesi için nüshaları arasından seçim yapılmış veya nüshalar karşılaştırılarak kolektif bir nüsha oluşturulmuştur. Güfte biçimleri, müzik cümleleri ve bu cümleleri teşkil eden yapı birimleri, biçim kurguları ve vezin yerleşimleri araştırılmıştır. Sonuç olarak bestecinin üslûbuna dair çeşitli bilgiler Zencîr besteleri kapsamında üretilmiş ve makamın beste biçimine bazı etkileri tespit edilmiştir. Eserlerde kullanılan çeşni ve geçkilerin ana makamla olan yakınlığı azaldıkça bu değişimlerin müzik cümleciği kurgularında genişleme ve özgünleşmeye sebebiyet verdiği, bestelerin genelinde ise makamların niseb-i şerîfeleri (makamsal etki çeşitliliği) arttıkça müzik cümlelerinin kurgularının sadeleştiği, müzik cümleciklerinin benzeştiği anlaşılmıştır. Ayrıca müzik cümleciklerinin başlangıç ve bitişlerinin Zencîr usulünü teşkil eden usûllerin bağlantılarına konumlandırılmasıyla geçkiler oluşmasının önlendiği ve usûle özgün bir nitelik kazandırıldığı görülmüştür.
Kayıt Giriş Tarihi
(dc.date.accessioned)
2023-12-12
Açık Erişim Tarihi
(dc.date.available)
2021-06-30
Yayın Dili
(dc.language.iso)
tr
Konu Başlıkları
(dc.subject)
Zencir
Konu Başlıkları
(dc.subject)
Musical analysis
Konu Başlıkları
(dc.subject)
Composition
Konu Başlıkları
(dc.subject)
Usul
Konu Başlıkları
(dc.subject)
Makam
Konu Başlıkları
(dc.subject)
Sadullah Ağa
Atıf için Künye
(dc.identifier.citation)
ÇIRAK, C. (2021). SÂDULLAH AĞA’NIN ZENCÎR BESTELERİNDE ÜSLÛP VE MAKÂMIN BİÇİME ETKİSİ. Eurasian Journal of Music and Dance(18), 106-173. https://doi.org/10.31722/ejmd.956675
ISSN
(dc.identifier.issn)
2651-4818
Yayının ilk sayfa sayısı
(dc.identifier.startpage)
106
Yayının son sayfa sayısı
(dc.identifier.endpage)
173
Dergi Adı
(dc.relation.journal)
Eurasian Journal of Music and Dance
Dergi Sayısı
(dc.identifier.issue)
18
DOI Numarası
(dc.identifier.doi)
10.31722/ejmd.956675
Haklar
(dc.rights)
Open access
Tek Biçim Adres
(dc.identifier.uri)
https://hdl.handle.net/11469/3845
Analizler
Yayın Görüntülenme
Yayın Görüntülenme
Erişilen ülkeler
Erişilen şehirler
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında yükümlülüklerimiz ve çerez politikamız hakkında bilgi sahibi olmak için alttaki bağlantıyı kullanabilirsiniz.

creativecommons
Bu site altında yer alan tüm kaynaklar Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Platforms