Gök Türk çalışmalarında az değinilen konulardan biri, Türk kültürünü besleyen
kaynakların alt yapısıdır. Bozkır sınırlarının tarım uygarlıkları ile kesiştiği yerler, iki
tarafın da kültüründe bazı sentezlenmelere yol açmaktadır ki, bu konu sadece
arkeolojik verilerden değil, savaş malzemeleri ve taktikleri, bürokrasi dili, kılıkkıyafet
vs. konulardan da takip edilebilir.
Makale iki ana coğrafya üzerine yoğunlaşmıştır: İlki, Türklerin orijinal malzemelerini
meydana getirdiği güney Sibirya ve Moğolistan bölgesi. Bu coğrafyanın yaşam şekli
ve inançları, göçerlerin üretmiş oldukları sanat eserlerini doğrudan etkilemiştir.
Burada tarım topluluklarının etkisi minimum seviyededir. İkinci coğrafya ise, Gök
Türklerin yerleşik (tarım) kültürlerle gerek siyasi gerek kültürel ilişkiler kurduğu
sınır boyları. Burada iki büyük kültür bulunur ki ilki Ordos üzerinden Çin, diğeri
Tengri dağları üzerinden İran.
Bölgelerarası ilişkiler detaylandırıldığında, göçerlerle yerleşiklerin birlikteliği,
hayallerimizde canlanan barbar – medeni ikileminin çok çok ötesinde olduğu anlaşılır.
Soğdlar Gök Türklerin hamiliğini daima Sasanilere tercih etmişlerdir. Tang ve Gök
Türk idarecilerinin akıllı olanları da (Tai Tsung ve Bilge Kağan gibi), savaş ve yağma
politikalarından ziyade, sürdürülebilir ticari ve kültürel ilişkileri temellendirmeye
çalışmışlardır.
Tespit edilen bölgelerin iyi analiz edilmesi gerekiyor ancak üçünün birden (izole
olarak adlandırdığımız Altay dağları çevresi; geçiş bölgeleri olarak ifade ettiğimiz
Tengri dağları ile Ordos) aynı makale de incelenmesinin, çalışmanın boyutlarını ve
anlaşılabilirliğini aşacağını düşündük. Bu yüzden makalemizi ikiye ayırdık:
Elinizdeki çalışma, Moğolistan ve Tengri dağlarının, bir sonraki çalışmamız ise
Ordos bölgesinin tarihi-coğrafyası üzerine olacaktır.
Eser Adı (dc.title) | Gök Türk Tarihi Coğrafyası |
Eser Sahibi (dc.contributor.author) | ANIL YILMAZ |
Yayın Tarihi (dc.date.issued) | 2015 |
Yayıncı (dc.publisher) | İzmir Katip Çelebi Üniversitesi |
Tür (dc.type) | Makale |
Özet (dc.description.abstract) | Gök Türk çalışmalarında az değinilen konulardan biri, Türk kültürünü besleyen kaynakların alt yapısıdır. Bozkır sınırlarının tarım uygarlıkları ile kesiştiği yerler, iki tarafın da kültüründe bazı sentezlenmelere yol açmaktadır ki, bu konu sadece arkeolojik verilerden değil, savaş malzemeleri ve taktikleri, bürokrasi dili, kılıkkıyafet vs. konulardan da takip edilebilir. Makale iki ana coğrafya üzerine yoğunlaşmıştır: İlki, Türklerin orijinal malzemelerini meydana getirdiği güney Sibirya ve Moğolistan bölgesi. Bu coğrafyanın yaşam şekli ve inançları, göçerlerin üretmiş oldukları sanat eserlerini doğrudan etkilemiştir. Burada tarım topluluklarının etkisi minimum seviyededir. İkinci coğrafya ise, Gök Türklerin yerleşik (tarım) kültürlerle gerek siyasi gerek kültürel ilişkiler kurduğu sınır boyları. Burada iki büyük kültür bulunur ki ilki Ordos üzerinden Çin, diğeri Tengri dağları üzerinden İran. Bölgelerarası ilişkiler detaylandırıldığında, göçerlerle yerleşiklerin birlikteliği, hayallerimizde canlanan barbar – medeni ikileminin çok çok ötesinde olduğu anlaşılır. Soğdlar Gök Türklerin hamiliğini daima Sasanilere tercih etmişlerdir. Tang ve Gök Türk idarecilerinin akıllı olanları da (Tai Tsung ve Bilge Kağan gibi), savaş ve yağma politikalarından ziyade, sürdürülebilir ticari ve kültürel ilişkileri temellendirmeye çalışmışlardır. Tespit edilen bölgelerin iyi analiz edilmesi gerekiyor ancak üçünün birden (izole olarak adlandırdığımız Altay dağları çevresi; geçiş bölgeleri olarak ifade ettiğimiz Tengri dağları ile Ordos) aynı makale de incelenmesinin, çalışmanın boyutlarını ve anlaşılabilirliğini aşacağını düşündük. Bu yüzden makalemizi ikiye ayırdık: Elinizdeki çalışma, Moğolistan ve Tengri dağlarının, bir sonraki çalışmamız ise Ordos bölgesinin tarihi-coğrafyası üzerine olacaktır. |
Kayıt Giriş Tarihi (dc.date.accessioned) | 2017-05-18 |
Açık Erişim Tarihi (dc.date.available) | 2017-05-18 |
Yayın Dili (dc.language.iso) | tr |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Tarihi coğrafya |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Sogdiana |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Ordos |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Gök Türk |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Orta Asya |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Türkistan |
Atıf için Künye (dc.identifier.citation) | Yılmaz, A. "Gök Türk Tarihi Coğrafyası". Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi 1 (2016 ): 27-65 |
Alternatif Yayın Başlığı (dc.title.alternative) | Historical Geography Of Gok Turks |
ISSN (dc.identifier.issn) | 2149-0678 |
Yayının ilk sayfa sayısı (dc.identifier.startpage) | 27 |
Yayının son sayfa sayısı (dc.identifier.endpage) | 65 |
Dergi Adı (dc.relation.journal) | İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Cihannüma Dergisi |
Dergi Sayısı (dc.identifier.issue) | 1 |
Dergi Cilt (dc.identifier.volume) | 1 |
DOI Numarası (dc.identifier.doi) | 10.30517/cihannuma.283489 |
Haklar (dc.rights) | Open access |
Tek Biçim Adres (dc.identifier.uri) | Http://hdl.handle.net/11469/731 |