Mobil sağlık uygulamalarının sağlık hizmetlerine işlem maliyeti yaklaşımı bağlamında etkisi: hastane yöneticileri üzerine bir araştırma

Mobil teknolojiler sağlık hizmetlerinde ortaya çıkan çoğu problem ile başa çıkılmasında bir araç olarak görülmektedir. Sağlık hizmetlerinde karşılaşılan problemlerden biri gerek hastane içerisinde gerekse de hastane dışında ortaya çıkan işlem maliyetleridir. Hastaneler sözleşmeler ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Sözleşmelerin öncesinde ve sonrasında birtakım maliyetler oluşmaktadır. Bu maliyetlere işlem maliyetleri ve bu maliyetleri konu alan yaklaşıma da işlem maliyeti yaklaşımı denir. İşlem maliyeti yaklaşımı, üretilen mal ve hizmetlerinin değişimini ve bu değişimi yöneten örgüt yapılarını kapsayan bir yaklaşımdır. İşlem maliyetlerinin mobil iletişim teknolojilerinin kullanılması yoluyla minimize edilmesi oldukça önemli görünmektedir.
Bu çalışmanın amacı, mobil sağlık uygulamalarının sağlık hizmetlerine işlem maliyeti yaklaşımı bağlamında etkisini araştırmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini İzmir ilinde bir kamu hastanesinde çalışan 18 üst ve orta kademe yöneticisi oluşturmaktadır. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma, alanında uzman 2 kişinin görüşü alınarak hazırlanan 5 demografik soru ve 15 ifade ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma, derinlemesine, bireysel, yarı yapılandırılmış yüz yüze mülakat tekniği kullanılarak 10 yönetici ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin analizinde Walcott’un 3 aşamadan oluşan nitel veri analizi süreci benimsenmiştir.
Araştırma sonuçlarına göre mobil sağlık uygulamalarının sağlık hizmetlerinde kullanılmasının gerekli olduğu, hastane içerisindeki işlemler ve hastane dışında gerçekleşen tedarik işlemlerinden doğan maliyetleri düşüreceği anlaşılmıştır.
Mobil sağlık uygulama kullanımının bazı dezavantajları olduğu da ortaya konmuştur. Mobil sağlık uygulama kullanımı için teknik ve hukuki alt yapının güçlendirilmesi, hasta bilgilerinin bu uygulamalar üzerinden akışı önünde engel oluşturabilecek her türlü unsurun elimine edilmesi ve tam bir güvenlik söz konusu olmadan hasta bilgilerinin bu uygulamalarda akışının problem yaratacağı saptanmıştır. Sonuç olarak, ülkemiz için mobil iletişim teknolojilerinin sunduğu fırsatlardan yararlanılması için mobil sağlık uygulama kullanımına ilişkin pilot bölgelerin seçilmesi, elde edilen bulgular ışığında gerekli düzenlemelerin yapılması, bu düzenleme ve girişimlerin Türkiye’de yaygınlaştırılmasının daha çağdaş sağlık hizmetleri için oldukça gerekli olduğu düşünülmektedir.