BİLİM SOSYOLOJİSİ AÇISINDAN TIP ALANINDAKİ PARADİGMATİK DEĞİŞİMLERİN TEZAHÜRLERİ: FONKSİYONEL TIP ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Tıp ve toplum arasındaki devingen ilişki, sosyolojinin inceleme alanlarından birini oluşturur. Tıp alanındaki paradigmatik değişimler, toplumsal ilişkilerin bir sonucu olarak ortaya çıkar ve toplumsal ilişkilere yansır. Bu tez çalışmasında, çağdaş tıbbın araştırma konusu, nesnesi, uygulayıcıları ve organizasyonu bakımından geniş çapta bir kriz yaşadığı iddia edilmektedir. Bu süreçte tıbbi bilgi, tedavi, klinik, hastalık, hasta ve hekim gibi kavramlar değişip yeni anlamlar kazanmaktadır. Buradan hareketle, 21. Yüzyılda tıp alanında yaşanan paradigmatik değişimleri mümkün kılan faktörler ve bu değişimlerin Türkiye’de tıbbi ve toplumsal alanda nasıl karşılık bulduğu araştırılmıştır. Tıbbi bilginin toplumsal karakterinin, bilim bilim-tıp -toplum ilişkilerinin ve bilimsel topluluk olarak hekiml erin analizi için bilim sosyolojisine; profesyonel meslek olarak tıbbın, hekim hekim-hasta ilişkisinin ve sağlığın toplumsal tabakalaşmadaki yerinin incelenmesi için tıp sosyolojisine başvurulmuştur. Eleştirel realizm ise çalışmanın hem teorik hem metodolojik yö nelimini belirlemiştir. Araştırma sürecinde tıbbın ontolojik, epistemolojik ve metodolojik dönüşümünü anlayabilmek için, literatürdeki biyomedikal biyomedikal-alternatif tıp gibi mevcut ikiliklerin yetersizliğine dayanarak “post post-biyomedikal” kavramsallaştırması ortaya atılmıştır. Kronik hastalıklarda yaşanan patlama, düşünce dünyasındaki holistik dönüş, nedensellik krizi, proleterleşme ve profesyonellik krizi gibi faktörlerin bu modellerin doğuşunu etkilediğine değinilmiştir. Post Post-biyomedikal modelin Türkiye’de somutla ştığı örnek olarak fonksiyonel tıp gösteri gösterilmiştir. Bu tıp modellerinde, hekim ve hasta ilişkisinin dönüştüğü, yaşam tarzına dayalı kişiselleştirilmiş tıp uygulamalarının arttığı iv görülmektedir. görülmektedir. Ortaya çıktığı bağlamda alternatif tıp olarak görülen natüropati Ortaya çıktığı bağlamda alternatif tıp olarak görülen natüropati geleneğinden miras alan fonksiyonel tıp, Türkiye’de farklı bir bağlam ve epistemik geleneğinden miras alan fonksiyonel tıp, Türkiye’de farklı bir bağlam ve epistemik topluluk içinde vücut bulmuştur. Bu araştırmada, keşfedici sıralı karma yöntemlere topluluk içinde vücut bulmuştur. Bu araştırmada, keşfedici sıralı karma yöntemlere başvurularakbaşvurularak, hekimlerle hekimlerle yarıyarı-yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler ve yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler ve fonksiyonel tıp takipçilerine yönelik fonksiyonel tıp takipçilerine yönelik anket formu aracılığıyla nitel ve nicel veriler anket formu aracılığıyla nitel ve nicel veriler toplanmıştır. Bulgularda, Türkiye’de fonksiyonel tıbbın yükselişini mümkün kılan toplanmıştır. Bulgularda, Türkiye’de fonksiyonel tıbbın yükselişini mümkün kılan mekanizmalar olarak hekmekanizmalar olarak hekimlerin yeni paradigmalara selfimlerin yeni paradigmalara self-refleksif ilgisi, tedavi refleksif ilgisi, tedavi konusunda yaşanan kriz ve halkın holistik sağlık hizmetlerine olan artan talebi konusunda yaşanan kriz ve halkın holistik sağlık hizmetlerine olan artan talebi gösterilmiştir. Fonksiyonel tıbbın Türkiye’deki serüveni, biyomedikal modele gösterilmiştir. Fonksiyonel tıbbın Türkiye’deki serüveni, biyomedikal modele yöneltilen eleştiriler, fonksiyonel tıbbı yöneltilen eleştiriler, fonksiyonel tıbbı tanıma ve değerlendirme, yeniden tanıma ve değerlendirme, yeniden profesyonelleşme, alan içi ilişkiler ve fonksiyonel tıbbın özneleri gibi temalar altında profesyonelleşme, alan içi ilişkiler ve fonksiyonel tıbbın özneleri gibi temalar altında değerlendirilmiştir.değerlendirilmiştir.