DİYABETLİ BİREYLERE YÖNELİK GELİŞTİRİLEN YAPAY ZEKÂ TABANLI MOBİL SANAL ASİSTANIN MALİYET, ETKİNLİĞİ HASTANEYE YATIRILMA ORANI, ÖZBAKIM VE HİPOGLİSEMİ ÜZERİNE ETKİSİ

Amaç: Bu çalışma diyabetli bireylere yönelik geliştirilen yapay zekâ tabanlı mobil sanal asistanın maliyet, hastaneye yatırılma oranı, özbakım ve hipoglisemi üzerine etkisini incelemek amacıyla deneysel olarak yapılmıştır. Yöntem: Araştırmanın verileri Haziran 2022- Haziran 2023 tarihleri arasında İzmir ilindeki iki özel hastanenin Endokrinoloji Polikliniği ve diyabetli bireylerin kayıtlı olduğu bir diyabet derneğinde toplanmıştır. Örneklem sayısı Power 0,80 alınarak minumum n:122 bulunmuştur. Randomizasyon ile girişim ve kontrol grubu olarak ikiye ayrılmıştır. Araştırma örneklemi vefat ve maliyet nedenleriyle girişim (n:60) ve kontrol (n:60) olarak yürütülmüştür. Araştırmada; “Birey Tanıtım Formu”, “Diyabet Öz Bakım Ölçeği”, “Hipoglisemi Güven Ölçeği”, “Mobil Uygulama Görüş Formu” ve “Maliyet Tablosu” veri toplama araçları kullanılmıştır. Girişim grubuna; yapay zeka tabanlı mobil sanal asistan uygulaması uygulanıp, kontrol grubuna standart poliklinik eğitimleri verilmeye devam edilmiştir. Veriler 0ay ve 12.ay üzerinden karşılaştırılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, sayı, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, minumum, maksimum medyan; değişkenler arasında ki-kare, Kruskal Wallis, Mann Whitney U testi ve t testi kullanılmıştır. v Bulgular: Bulguların 0.ay ve 12.ay verilerinde; girişim grubu ile kontrol grubu arasında “Diyabet Öz Bakım Ölçeği” (p=0.000), ve “Hipoglisemi Güven Ölçeği” (p=0.000) ölçek puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu, diyabetli bireylerin özbakımını ve hipoglisemi durumuna karşı güvenini arttırdığı, girişim grubunun kontrol grubundan DSCS ve HGÖ puanlarının daha fazla olduğu, komplikasyona bağlı hastaneye yatırılma durumu girişim grubu ile kontrol grubu arasında anlamlı bir fark olduğu (p=0.000), girişim grubunun kontrol grubuna göre komplikasyona bağlı hastaneye yatırılma oranından daha azaldığı ve girişim kontrol grubu maliyetleri arasında anlamlı fark olduğu (p=0.001) girişim grubunun maliyetleri kontrol grubuna göre daha fazla olduğu saptanmıştır. Yapılan analizler sonucunda araştırmanın gücü 0,99 olarak hesaplanmıştır. Sonuçlar: Diyabetli bireylere yönelik geliştirilen yapay zekâ tabanlı mobil sanal asistanının; diyabetli bireylerin özbakımını ve hipoglisemi durumuna karşı güvenini arttırdığı, hastaneye yatma oranını anlamlı bir düzeyde azaltırken; bir yıllık süreçte maliyet üzerine olumlu etkisinin olmadığı sonucunu varılmıştır.