ORAL ANTİKOAGÜLAN İLAÇ KULLANAN BİREYLERİN ÖZ-YÖNETİMİ VE TEDAVİ MEMNUNİYETİ

Amaç: Antikoagülan kullanan yaşlı bireylerin öz-yönetimi ve tedavi memnuniyetlerinin belirlenmesi amaçlamaktadır. Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte yürütülen çalışma; İstanbul’da bir Eğitim ve Araştırma hastanesinin nöroloji, kardiyoloji ve kalp-damar servislerinde yatan ve bu polikliniklere başvuran, oral antikoagülan ilaç kullanan 65 yaş ve üzeri bireyler ile gerçekleştirilmiştir. Örneklem sayısı güç analizi ile belirlenmiş olup toplam 215 kişi ile çalışma yürütülmüştür. Veriler tanımlayıcı soru formu, Duke Antikoagülan Memnuniyet Ölçeği (DAMÖ-24 soru) ve Türkçe Sağlıkta İş-birliği Ölçeği (12 soru) ile toplanmıştır. DAMÖ puanı arttıkça tedavi memnuniyeti azalmaktadır. Verilerin analizinde Mann Whitney U Testi, Kruskall-Wallis Testi, Spearman Korelasyon testinden faydalanılmıştır. İstatistiksel olarak p<0.05 anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılanların yaş ortalaması: 72.12±5.17 (65-87 yaş) idi. Tedavi nedenlerinin; %32.56’sı AF/Aritmi, %19,53’ü derin ven trombozu, %24,19’u kapak ameliyatı, %11.16’sı Pulmoner emboli tanısı almıştır. Yaşlılarda kullanılan antikoagülan ilaçlar; %34.42 Varfarin, %14.42 Debigatran, %6.05 Edoxaban ve %45.12 diğerleridir. DAMÖ ortalaması; 75.68±22.04 olarak memnuniyet orta düzeyde bulundu. Sağlıkta iş birliği ölçeği ortalaması: 68.71±14.3 olarak özyönetim hafif yüksek bulundu. DAMÖ toplam puan ile; bilgi, başa çıkma, semptomların tanınması ve yönetimi, tedavide ortaklık ve sağlık iş birliği ölçeği toplamı arasında ters yönlü korelasyon vardır (p<0.001). DAMÖ toplam puan ile sağlıkta iş birliği ölçeği toplam puan arasında ters yönde bir korelasyon bulundu (r=-0.776, p<0.001). DAMÖ toplam puanı arttıkça iş birliği ölçeği toplam puan azalmaktadır. vi Sonuçlar: Antikoagülan tedavi memnuniyeti yaşlı bireylerde orta düzeyde ve tedaviye ilişkin öz-yönetim becerisi ise hafif orta düzeyin üzerinde idi. Yaş, tedavi süresi ve ilaç sayısı arttıkça tedavi memnuniyeti ve öz-yönetim becerisinin azaldığı saptanmıştır. Tedavi memnuniyetinin artırılarak yaşlı bireylerin öz-yönetiminin güçlendirilmesi için eğitimlerin daha uzun süreli olması ve kapsamlı bireysel eğitim programlarının yaygınlaştırılması önerilmektedir.