HEMŞİRE TARAFINDAN SPİNAL KORD AMELİYATI OLACAK HASTALARA VERİLEN EĞİTİMİN HAREKET YAKALAMA TEKNOLOJİSİ KULLANILARAK AMELİYAT SONRASI MOBİLİZASYON VE GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ ÜZERİNE ETKİSİNİN BELİRLENMESİ

Amaç: Bu araştırmada LDH cerrahisi geçirecek hastalara ameliyat öncesi dönemde yürüme, yatak içi dönme, oturma ve obje kaldırma gibi hareketler ile ilişkili verilen videolu eğitim programının hareket yakalama teknolojisi kullanılarak ameliyat sonrası dönemde hastaların mobilizasyonundaki ve günlük yaşam aktiviteleri üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlandı. Yöntem: Çalışma yarı deneysel tipte bir çalışmadır. Araştırma İzmir İli Konak İlçesinde bulunan bir Üniversite Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Kliniğinde yürütülmüştür.Araştırmanın örneklemini 18-75 yaş arası olan,Lomber Disk Hernisi nedeniyle ameliyat olacak, araştırmayı kabul eden 10 kontrol ve 10 deney grubu olmak üzere 20 kişi oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından doldurulan hastaların sosyodemografik özelliklerini belirten Kişisel Bilgi Formu ,Hareket Yakalama Teknolojisi Programı (ROKOKO), VAS Ağrı Skalası ve Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi kullanılarak toplanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler free trial version of SPSS Statistics (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya dahil olan hastaların %55’inin erkek, deney grubunun yaş ortalaması 60.10±7.87 ve kontrol grubunun bireylerin ise 53.70±11.02 olduğu bulunmuştur.Bireylerin 2-4 gün arasında taburcu olduğu, herninin en çok %30 oranla L4-L5 ve %20 oranla L5-S1 vertebralarında olduğu görülmüştür. Dört aşamalı ve her aşamada bireylerin yürüme,oturma,obje kaldırma ve yatak içi dönme hareketleri Hareket Yakalama Teknolojisi Programı (ROKOKO) ile ölçülmüştür.Rokoko ile bireylerin hareketliliği incelenildiğinde deney grubu bireylerin bel açıklığı yüzde oranının her aşamada kontrol grubu bireylere göre daha düşük olduğu bulunmuştur. Ancak deney grubu bireylerin oturma,obje kaldırma ve yatak içi dönme hareketlerinin son aşamadaki ölçüm yüzdeleri önceki aşamalara göre yüksek bulunuştur.Bireylerin vi gruplara göre Barthel Günlük .Yaşam Aktiviteleri İndeksi puanlarını incelendiğinde;gruplar arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Ancak deney ve kontrol grubu kendi içlerinde incelendiğinde iki gruptada son aşama puanlarının diğer aşamalara göre yüksek olduğu görülmüştür. Sonuçlar: Hemşirelerin eğitici rolü kullanılarak teknolojik imkanlar dahilinde sözel ve yazılı materyallere ek olarak görsel ve işitsel eğitim meteryallerinin kullanılması,lomber disk hernisi cerrahisi geçirecek hastalara ve yakınlarına ameliyat öncesi ve sonrası döneme yönelik eğitim verilmelidir. Verilecek eğitim de bireyin yaşına,eğitim durumuna,sosyal ve kişisel farklılıklarına dikkat edilerek hazırlanmalıdır ve hastalık öyküsü, cerrahi deneyim ve travma maruziyetine göre genişletilebilir. LDH tanılı hastalara yönelik hazırlanan görsel-işitsel (video) eğitim materyalinin geliştirilmesi,bu tür çalışmaların daha geniş zaman diliminde ve daha fazla örneklem grubunda uygulanması gereklidir