KANSER TARAMA ALGI ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE’YE UYARLANMASI, GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Amaç: Bu çalışmanın amacı bireylerin kanser tanısı almadan önce kanser tarama programlarıyla ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi için geliştirilen Kanser Tarama Algı Ölçeği’nin Türk dili ve kültürüne uyarlanması, geçerlilik ve güvenirlik çalışmalarının yapılmasıdır. Yöntem: Metodolojik tipteki bu çalışma bir aile sağlığı merkezine 1 Ocak - 1 Aralık 2021 tarihleri arasında başvuran 18 yaş üstü 301 birey ile yürütülmüştür. Veriler, görüşme formu ve Kanser Tarama Algı Ölçeği ile toplanmıştır. Ölçek Mahmood ve arkadaşları tarafından 2016 yılında geliştirilmiş olup yirmialtı maddeden ve beş alt boyundan oluşmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılarak SPSS 26.0 (Statistical Package for Social Sciences) ve SPSS AMOS 24.0 programlarında analiz edilmiştir. Normal dağılıma uygunluk Kolmogorov-Smirnov ve Shapiro-Wilk testleri ile incelenmiştir. Geçerlik analizleri için doğrulayıcı ve açımlayıcı faktör analizleri uygulanmıştır. Çalışmanın yürütülmesi için etik kurul izni alınmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılanların %64.8’i kadın, %31.9’u lise mezunu, %68.7’si evli ve %51.2’si geliri giderinden azdır. Yapı geçerliliği için Kaiser-Meyer- Olkin değeri 0.893 ve Kanser Tarama Algı Ölçeği’nin anlamlılık derecesi p<0,0001’dir Uyum indeksleri CMIN/df=2,674, RMSEA=0,075, SRMR=0,072, CFI=0,923, NFI=0,883, GFI=0,835’dir. Maddelere ait tüm yol katsayıları istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,001). Toplam öz değeri 1’in üzerinde olan 5 boyutun açıkladığı toplam varyans %70,7'dir. En yüksek madde faktörü yükü 0,958, en düşük madde faktör yükü ise 0,409’dur. Ölçek alt boyutlarının Cronbach Alpha değerleri sırasıyla şunlardır; Algılanan Engeller 0.90, Algılanan Şiddet 0.88, Algılanan Duyarlılık 0.94, Algılanan Faydalar 0.94, Algılanan Engeller 0.90, Harekete Geçme İpuçları alt boyutu için 0.63’tür. vi Sonuç: Kanser Tarama Algı Ölçeği Türk dili ve kültürüne uygun, geçerli ve güvenilir olarak değerlendirilmiştir. Ölçek ülkemizde kanser tarama programlarıyla ilgili bireylerin algı ve tutumlarının ölçülmesinden kullanılabilecek bir ölçüm aracıdır.