DİYABETLİ BİREYLERİN ÖZ-YÖNETİM ALGISINA GÖRE KENDİNİ DÜZENLEME DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ

Amaç: Bu araştırma, diyabetli bireylerde öz-yönetim algısının kendini düzenleme davranışları üzerine etkisinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı-ilişki arayıcı olarak yapılmıştır. Metod-Yöntem: Araştırma, google anket formu ile online yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini, Ağustos 2020- Ekim 2020 tarihleri arasında gönüllü olarak araştırmaya katılan, araştırma dahil edilme kriterlerine uyan 59 diyabetli birey ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma öncesi etik kuruldan, araştırmanın yapılacağı kurumdan gerekli izinler ve diyabetli bireylerden onam alınmıştır. Veriler, Sosyo-Demografik Bilgi Formu-Diyabetle İlgili Bilgi Formu, Diyabette Öz-Yönetim Algı Skalası (DÖYAS) ve Kendini Düzenleme Ölçeği (KDÖ)-Kısa Versiyon formları ile online toplanmıştır. Verilerin analizinde, bağımsız gruplarda t testi, bağımsız gruplarda varyans analizi, kruskal wallis testi, pearson korelasyon analizi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan diyabetli bireylerin; çoğunluğunun kadın olduğu (%79,9), çoğunun evli (%52,5), yaş ortalamasının %23,7 oranla 32-38 ile 46 yaş ve üzeri bireylerden oluştuğu, eğitim durumlarının %30,5 ile yüksekokul olduğu, BKİ değerlerinin %33,9 ile 18-21 değer aralığında olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmaya katılan diyabetli bireylerin; %81,4’ünün sigara kullanmadığı, %55,9’unun alkol kullanmadığı, en çok görülen diyabet tipi olarak % 69,5 ile tip 1 diyabet görüldüğü, diyabetli bireylerin (%78) en çok birinci derece yakınlarında (%52,2) diyabet olduğu, diyabet tedavi şekli olarak en çok insülin kullanıldığı (%79,7), diyabet tedavisinin düzenli uygulandığı (%88,1), diyabet dışında en çok eşlik eden kronik hastalığın hipertansiyon olduğu (%8,5), komplikasyon görülme viii oranın en çok hipoglisemide olduğu (%47,5), diyabet eğitimi alındığı (%96,6) ve sağlık algısının genel olarak iyi (%50,8) olarak tanımlandığı sonucuna varılmıştır. DÖYAS ölçeğinin Cronbach's Alpha güvenirlilik katsayısı 0,754, KDÖ-Kısa Versiyon ölçeğinin Cronbach's Alpha güvenirlilik katsayısı ise 0,888 olarak bulunmuştur. Pearson korelasyon analizine göre DÖYAS ile KDÖ ölçekleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Sonuç: Araştırma bulgularına göre; araştırma sonuçları doğrultusunda diyabetli bireylerde öz-yönetim algısının ve kendini düzenleme davranışlarının birbiri üzerinde etkisi yoktur. Diyabette öz-yönetim algısının ve kendini düzenleme davranışlarının desteklenmesi gerektiğini düşünmekteyiz.