MULTİPL SKLEROZLU BİREYLERDE ALGILANAN İŞ GÜÇLÜKLERİNİN İKİLİ GÖREV BECERİSİ, FİZİKSEL DURUM VE BİLİŞSEL İŞLEVLER İLE İLİŞKİSİ

Amaç: Çalışmanın amacı multipl sklerozlu (MS) bireylerde algılanan iş güçlüklerinin ikili görev becerisi, fiziksel durum ve bilişsel işlevler ile ilişkisini incelemektir. Yöntem: Çalışmaya 42 çalışan ve 42 çalışmayan MS’li birey dahil edildi. Sonuç ölçütleri olarak Genişletilmiş Engellilik Durum Ölçeği (EDSS), Hasta Tarafından Belirlenen Hastalık Basamakları (HTBHB), MS Yürüme Ölçeği (MSWS-12), Zamanlı 25 Adım Yürüme Testi (Z25AYT), 9 Delikli Peg Testi (9DPT), MS için Kısa Uluslararası Bilişsel Değerlendirme Bataryası (BICAMS), Günlük Yaşamda İkili Görev Zorluklarının Etkisi Anketi (DIDA-Q) kullanıldı. Çalışan gruba MS’de Çalışma Güçlükleri Anketi–23 (MSWDQ-23) uygulandı. İkili görev performansı, 9DPT’ye ve yürüme testine ikincil kelime türetme görevi eklenerek değerlendirildi. Tekli ve ikili görev arasındaki yüzdelik değişim (ikili görev harcaması) hesaplandı. Bulgular: Çalışan grupta MSWDQ-23 ile ikili görev harcaması arasında anlamlı korelasyon bulunmazken DIDA-Q ile anlamlı korelasyon vardı (r=0,250–0,877). Çalışan grupta BICAMS ile MSWDQ-23 arasında anlamlı korelasyon yoktu. MSWS-12 ile MSWDQ-23’ün total skoru (r=0,385) ve fiziksel alt skoru (r=0,645) arasında pozitif anlamlı korelasyon vardı. İki grup arasında DIDA-Q skorları, Z25AYT, BICAMS’in tüm alt skorları ve HTBHB için anlamlı fark vardı (p<0,05). İki grup arasında üst ekstremite performansı ve yürümedeki ikili görev harcamasında anlamlı fark bulunmadı (p>0,05). Sonuç: MS’li bireylerin günlük yaşamdaki ikili görev zorlukları ile algılanan iş güçlükleri arasında bulunan anlamlı ilişki, ikili görevler zorluklarının iş yaşamını etkileyen bir faktör olabileceğini göstermektedir. Çalışmayan gruptaki öz bildirime dayalı ikili görev zorluklarında, yürümede ve bilişsel işlevlerde saptanan daha düşük performans, iş güçlüklerinin azaltılmasındaki müdahale çalışmaları için hedef olabilir.