ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE SERBEST YAŞAM UYKUSU, BELLEK, DİKKAT VE AKADEMİK BAŞARI ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ

Bu çalışmanın genel amacı, üniversite öğrencilerinin serbest yaşam uykusunun objektif ve sübjektif uyku kalitesi özellikleri ile akademik ve bilişsel performansları arasındaki ilişkisinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda katılımcıların subjektif uyku kalitesi, objektif uyku kalitesi, bilişsel performansları ve yarıyıl not ortalamalarına ilişkin elde edilen ölçümler arasındaki ilişkiler ve etkileşim değişkenlerinin düzeyleri araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Psikoloji Bölümünde öğrenim gören ve 19-24 yaş arasında toplamda 59 (50 kadın ve 9 erkek) gönüllü katılımcı oluşturmuştur. Araştırmada, sübjektif uyku kalitesi özelliklerini ölçmek amacıyla; Epworth Uykululuk Skalası (EUS), Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ), Uykusuzluk Şiddeti İndeksi (UŞİ) ve Sabahçıl-Akşamcıl Anketi kullanılmıştır. Ayrıca, objektif uyku kalitesi ölçümleri için katılımcılara tüketiciye yönelik akıllı bileklikler takılarak 7 gece boyunca uyku kaydı alınmıştır. Çalışmada bilişsel performans, Stroop Testi T-BAG Formu ve Görsel İşitsel Sayı Dizileri B Formu (GİSD-B) ile değerlendirilmiştir. Bilişsel testlerin uygulanma sırası, her bir testin katılımcıların yarısında ilk olarak uygulanması sağlanarak dengelenmiştir. Verilerin analizinde, normal dağılım gösteren değişkenler arası ilişkilerin belirlenmesi için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı Analizi, normal dağılım göstermeyen değişkenler arası ilişkiler için de Spearman korelasyon analizi iv uygulanmıştır. Daha sonra Objektif uyku, sübjektif uyku ve akademik başarı değişkenlerinin bilişsel performansı yordama düzeylerinin belirlenmesi amacıyla Çoklu Regresyon ve Hiyerarşik Regresyon Analizleri uygulanmıştır. Çalışmanın korelasyon analizleri incelendiğinde, subjektif uyku değerlendirmelerinden uykusuzluk şiddeti ve gündüz uykululuğu düzeylerinin seçici dikkat performanslarıyla pozitif yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, objektif uyku ölçümlerinden olan uyku etkinliği puanının, multimodal kısa süreli bellek performansı ile pozitif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Diğer taraftan objektif uyku ölçümleri ile sübjektif uyku ölçümleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Regresyon analizleri sonucunda ise katılımcıların objektif uyku parametrelerinden; gündüz uykululuğu düzeylerinin, yatakta geçirdikleri sürelerinin, toplam uyku sürelerinin ve uyku başlangıcından sonra uyanık kalma sürelerinin seçici dikkat performanslarını anlamlı düzeyde yordadığı saptanmıştır. Subjektif uyku ölçümlerinden olan uykusuzluk şiddeti düzeylerinin ise multimodal kısa süreli bellek performanslarını anlamlı şekilde yordadığı belirlenmiştir. Araştırmanın bulguları alanyazın ışığında tartışılmıştır.