EVLİLİK DOYUMU VE EBEVEYN-ERGEN İLİŞKİ NİTELİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİDE ORTAK EBEVEYNLİĞİN ARACI ROLÜ

Aile sistemleri kuramına göre (Minuchin, 1985), ailedeki her birey ve ilişki, diğer bireyler ve ilişkilerle etkileşim içindedir. Aile; partnerlik, ebeveynlik, anneçocuk/ baba-çocuk ve kardeşlik gibi birbiriyle bağlantılı alt sistemlerden oluşmaktadır. Ergenlik dönemi, ebeveynlerin ve ergenlerin ilişkilerini yeniden yapılandırmalarını gerektiren kritik bir gelişim dönemidir (Laursen ve Collins, 2009). Aile sistemleri kuramı, ebeveyn-ergen ilişkisindeki dinamiklerin anlaşılması için aile içindeki diğer alt sistemlerin ilişkilerinin incelenmesini önermektedir. Mevcut çalışmanın amacı, evli bireylerin evlilik ilişkilerinden aldıkları doyum, ergenlik dönemindeki çocuklarıyla olan ilişkilerinin niteliği ve eşleriyle olan ortak ebeveynlik ilişkileri arasındaki ilişkilerin araştırılmasıdır. Bu doğrultuda, evlilik doyumu ve ebeveyn-ergen ilişki niteliği arasındaki ilişkide ortak ebeveynliğin aracı rolü incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini evli, eşiyle birlikte yaşayan ve 12-17 yaş arasında çocuğu olan 302 katılımcı (Ort. = 44.26, SS = 5.76) oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Evlilik Yaşamı Ölçeği, Birlikte Ebeveynlik Ölçeği ve Ebeveyn-Ergen İlişki Niteliği Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre, evlilik doyumu ve ortak ebeveynlik, ebeveynergen açıklaması ve olumlu ebeveyn-ergen ilişkisini pozitif yönde, olumsuz ebeveynergen ilişkisini ise negatif yönde yordamaktadır. Ortak ebeveynlik, evlilik doyumu ve ebeveyn-ergen ilişki niteliği arasındaki ilişkide anlamlı bir aracı rol oynamıştır. Buna göre, ortak ebeveynliğin evlilik doyumu ve ebeveyn-ergen açıklaması arasındaki ilişkide kısmi aracı rol oynadığı görülmüştür. Ayrıca, ortak ebeveynliğin evlilik doyumu ve olumlu ebeveyn-ergen ilişkisi arasındaki ilişkide kısmi aracı rol oynadığı görülmüştür. Ortak ebeveynliğin evlilik doyumu ve olumsuz ebeveyn-ergen ilişkisi arasındaki ilişkide ise tam aracı role sahip olduğu bulunmuştur. Böylece mevcut çalışmanın bulguları, aile içindeki bir alt sistemden diğer bir alt sisteme aktarım olduğunu ve alt sistemlerin birbirlerini benzer şekilde etkilediğini öne süren yayılma hipotezini desteklemektedir. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular, çalışmanın sınırlılıkları, katkıları ve gelecek çalışmalar için öneriler literatür ışığında tartışılmıştır.