MUHTASAR BİR ESER OLARAK MISRÎ TEFSİRİ

Tefsir alanındaki telif faaliyetlerinin bir kısmı, ulemanın kendinden önceki müktesebata vakıf olarak, döönemlerinin ruhuna uygun eserler kaleme almasıyla sürmüştür. ‘Muhtasar’ olarak isimlendirilen söz konusu tefsirler, çeşitli dönemlerde değişik ihtiyaçlara binaen kaleme alınmıştır. Bu çalışmaların sürekliliği ve birbirinden kopuk olmaksızın devam etmesi için önceki döönem eserlerinin gün yüzüne çıkarılıp ilim ehline sunulması büyük öönem arz etmektedir. Muhtasar olarak telif edilmiş olan Mısrî’nin Tefsîru’l KurKur’âni’l-‘Azîm adlı eseri bu düşünceden hareketle, çalışmamıza konu olarak seçilmiştir. Eserin tercih edilmesindeki diğer sebep ise el yazma bir telif olmasıdır. Bu bağlamda çalışmamızda söz konusu eserin aidiyeti, kaynakları, muhtevası ve metodu hakkında ortaya konulan bilgilerin yetersiz ya da yanlış olması nedeniyle söz konusu bilgilerin düzeltilmesi, müellifin takip ettiği yöntemin ortaya çıkarılması ve eserin muhtevasının tanıtılması amaçlanmıştır. Çalışmamızda eserin kaynakları içerik analizi yöntemiyle tespit edilmiştir. El yazma nüshalar ve tefsirin kaynakları üzerinde doküman incelemesi yapılarak eserin muhtevası ortaya konulmuştur. Ayrıca nüshalar üzerindeki bilgiler incelenerek eserin aidiyeti tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda Mısrî Tefsiri’nin Muhammed b. Ahmed ed-Dîbî el-Mısrî’ye (ö. 1025/1616 [?]) ait olduğu belirlenmiştir. Tefsirin, başta Kurtubî ve Beyzâvî tefsirleri olmak üzere belirli kaynaklardan yararlanılarak telif edilmiş dirayet ağırlıklı bir muhtasar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmamız neticesinde Mısrî’nin muhtasar tefsir yazmadaki amacını net olarak dile III getirmediği görülmüştür. Mısrî Tefsiri hakkında yeterli bilgi bulunmayışı ayrıca tefsirde ihtisar hakkında yapılan çalışmaların sınırlı olması gibi hususlar konunun önemini ortaya koymaktadır.