Türkiye’de Gestasyonel Diyabetle İlgili Hemşirelik Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi: Sistematik Derleme

Amaç: Bu çalışmada Türkiye’de hemşirelik alanında Gestasyonel Diyabet (GD) konusunda yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin taranması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmanın evrenini Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’ne kayıtlı 2000-2021 yılları arasında Hemşirelik, İç Hastalıkları Hemşireliği ve Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dallarında yapılan doktora ve yüksek lisans tezleri oluşturdu. Bu çalışmada “gestasyonel diyabet” anahtar kelimesi kullanıldı. Retrospektif tanımlayıcı literatür araştırmasında 5 doktora ve 12 yüksek lisans tezi incelendi. Verilerin analizinde yüksek lisans ve doktora tezleri farklı tablolarda gösterilip yazarı, yayın yılı, anabilim dalı, örneklem özellikleri, veri toplama araçları, yöntemi ve sonuçları özetlendi. Bulgular: Taranan 12 yüksek lisans tezinden 11’si tanımlayıcı, 1’i metodolojik; 5 doktora tezinden 1’i yarı deneysel, 4’ü deneyseldir. GD’li gebelerde depresyon ve anksiyete seviyelerinin yüksek olduğu ve GD sıklığının yüksek olduğu ve yaşam kalitesinin olumsuz etkilendiği ve emzirme problemlerinin daha fazla olduğu görülmüştür. Eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin gebelerde yaşam biçimi davranışlarını ve yaşam kalitesini olumlu etkilediği ve depresyon semptomlarını azalttığı, gebeliğe ve GD’ye uyumu arttırdığı görülmüştür. Sonuç: Gestasyonel diyabetin gebelerde yaygın olarak görüldüğü ve yaşam kalitesini olumsuz etkilediği saptanmıştır. Eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin kadınların sağlığını olumlu etkilediği görülmüştür. Gebeleri etkileyen GD’ye yönelik hemşireler tarafından daha çok deneysel araştırmaların yapılması önerilmektedir.