Kur’ân Üslûbundaki İfade Tercihleri ve Mana İlişkisine Molla Gürânî’nin Yaklaşımı

Kur’ân-ı Kerîm dil özellikleri yönüyle kendine has belâgat üslûbuna ve üstün bir ifade gücüne sahiptir. Ayetlerdeki ifade tercihlerinin yanı sıra lafız ve mana ilişkisi yönüyle de eşsiz bir metindir. Muhtevasındaki hususîlik, harflerin, kelimelerin ve terkiplerin dizimindeki edebî ahenk ve bunların bağlama uygun olarak zikredilmesi Kur’ân’ı belâgatın zirvesinde mûciz bir söz sanatı eseri kılar. Ayetlerde en fasih lafızlar bir araya gelmiş ve en doğru mana en güzel söz dizimiyle aktarılmıştır. Kur’ân’ı inkâr eden muhataplara onun bir benzerini getirme hususunda tehaddîde bulunulması ve muâraza girişimlerinin acziyetle sonuçlanması da iʻcâzî yönünün üstünlüğüne delalettir. Molla Gürânî (ö. 893/1488) de Ġâyetü’l-Emânî adlı tefsirinde Kur’ân’ın belâgatına ve iʻcâzına dair önemli tespitlerde bulunur. Kur’ân’ın anlatım üslûbundaki ifade tercihleri ve mana ilişkisi bağlamında farklı kullanımlardaki belâğî nüktelere değinir. Tercih edilen lafız ve terkiplerin sarfî ve nahvî yapılarını tahlil eder ve delalet ettikleri mana inceliklerine dikkat çeker. Bu çalışmada müfessirin ayetlerde belîğ üslûp olarak nitelendirdiği dilsel kullanımlara ve manaya yansımalarına dair yaklaşımları ele alınmıştır.