Tefsir İlminin Bilinmeyen Siması Molla Huveyş; Hayatı ve Beyânu’l-Me‘ânî Adlı Tefsiri

Kur’ân-ı Kerim’in anlaşılması için geçmişten günümüze çokça gayret sarf edilmiştir. Makalemizin konusu olan Molla Huveyş ve tefsiri de bu zincirin bir halkasıdır. 1880-1978 yılları arasında yaşamış, hem Suriye’de hem de Irak’ın kuzey bölgelerinde hâkimlik/kâdılık görevlerinde bulunmuştur. Yazar, 1936-1939 yılları arasında “Beyânu’l-me‘ânî ‘alâ hasebi tertibi’n-nüzûl” adıyla ilk kez surelerin nüzûl sıralamasına göre tefsirini kaleme almış ve eser 1962 yılında sadece bir kez basılmıştır. Altı ciltten oluşan tefsirin ilk dört cildi Mekkî sûreleri içerirken son iki cildi Medenî sûreleri barındırmaktadır. Kendi alanında ilk sayılan ve Türkiye’de de tanınmayan bu müfessirin tanıtımı ve tefsir metodunu açığa çıkarmak için bu makaleyi kaleme aldık. Makale üç ana başlıktan oluşmaktadır. İlk başlıkta müellifin hayatı, eserleri ve tefsirinin genel özellikleri incelenmiştir. İkinci bölümde eser, rivâyet ve dirâyet tefsir yöntemi açısından ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Kur’ân tarihi, sebeb-i nüzul, Mekkî-Medenî, nesh, tekrar, garîbu’l-Kur’ân ve fezâilu’l-Kur’ân gibi tefsirinde yer verdiği Kur’ân ilimleri irdelenmiştir.