SA‘LEBÎ’NİN EL-KEŞF VE’L-BEYÂN TEFSİRİNDE KIRAATLERE YAKLAŞIMI

Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhim es-Sa‘lebî, hicrî IV. asrın sonu ile V. asrın başlarında yaşamış ve daha hayatta iken el-Keşf ve’l-beyân isimli eseri ile şöhret bulmuş bir müfessirdir. Özellikle kırâat-i aşere ile alakalı ilk eseri telif eden İbn Mihrân en-Nîsâbûrî’den ders almış olması, onun kıraat birikimine önemli ölçüde katkı sağlamıştır. Bu sebeple müstakil bir kıraat eseri olmamasına rağmen müellif, tefsirinde azımsanmayacak ölçüde kıraat ihtilaflarına yer vermiş, çoğu zaman naklettiği kıraatleri tahlil ederek detaylı yorumlarda bulunmuştur. Dolayısıyla bu çalışma el-Keşf ve’l-beyân’da Sa‘lebî’nin naklettiği kıraat ihtilaflarını, tefsir-kıraat ilişkisi bağlamında ele almayı hedeflemektedir. Tez giriş, üç ana bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölümde müfessirin hayatı ve ilmî yönü, hocaları, öğrencileri, eserleri, tefsiri ve tefsirinin kaynakları hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde tefsire etki eden ve etmeyen kıraatler sistematik bir şekilde tasnif edilip, sarf ve nahiv ilişkisi bağlamında kıraat ihtilafı olan ayetlerden örnek verilmek suretiyle ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise Sa‘lebî’nin kıraat tasavvuru, kıraatleri nakil yöntemi/işleyiş tarzı, kıraatleri desteklemek için kullandığı deliller ve yer verdiği bazı tecvid/kıraat ıstılahları başlıkları altında incelenmiştir.