İBN HİŞÂM’A GÖRE HAZF

En az çaba yasası ve dilde ekonomiklik ilkesi gereği tüm dillerde hazif/eksilti olgusu sıkça görülmektedir. Klasik Arapça sözlüklerde “kesme, çıkarma, düzeltme ve düşürme” vb. anlamlara gelen hazif, terim olarak bir sözcüğün, bir söz öbeğinin ya da bir cümlenin çeşitli gerekçelerle düşürülmesidir. Bir başka deyişle hazif, metinde yer alan harf, kelime ve cümle gibi bir dil biriminin çeşitli nedenlerle düşürülmesidir. Bu terimin izmâr ve icâz ile de yakın bir anlam ilişkisi söz konusudur. Hazfin Arap dilindeki önemi ve yeri nedeniyle geçmişte ve günümüzde Arap dil âlimleri bu konuya büyük önem vermişler ve eserlerinde yer ayırmışlardır. Hazif konusuna büyük ilgi gösteren âlimlerden biri de "İbn Hişâm el-Ensârî" dir. Bu konuyu farklı eserlerinde dağınık bir şekilde ele alırken, “Muğni’l-Lebîb” eserinde de özellikle bu dil olgusuna dair özel bir bölüm ayırmış ve meseleyi Kur’ân âyetleri, şiir ve Arapların sözleriyle istişhâd ederek geniş bir şekilde ele almıştır. İbn Hişâm, hazif meselesinin şartlarını, kurallarını ve türlerini anlatan en bariz dil alimidir. Ona göre nahivcinin göz önünde bulundurması gereken hazif, nahiv kurallarının gerektirdiği bir meseledir. Mübtedasız bir haber veya habersiz bir mübteda, cezasız bir şart veya şartsız bir ceza, ma’tûf aleyhsiz bir ma’tûf ya da ‘âmilsiz bir mâ’mül’ün bulunması düşünülemez.

Erişime Açık
Görüntülenme
18
06.03.2023 tarihinden bu yana
İndirme
1
06.03.2023 tarihinden bu yana
Son Erişim Tarihi
11 Ekim 2024 14:27
Google Kontrol
Tıklayınız
Tam Metin
Tam Metin İndirmek için tıklayın Ön izleme
Detaylı Görünüm
Eser Adı
(dc.title)
İBN HİŞÂM’A GÖRE HAZF
Eser Sahibi
(dc.contributor.author)
AHMET HALİL
Tez Danışmanı
(dc.contributor.advisor)
TAHSİN YILDIRIM
Yayıncı
(dc.publisher)
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Tür
(dc.type)
Yüksek Lisans
Özet
(dc.description.abstract)
En az çaba yasası ve dilde ekonomiklik ilkesi gereği tüm dillerde hazif/eksilti olgusu sıkça görülmektedir. Klasik Arapça sözlüklerde “kesme, çıkarma, düzeltme ve düşürme” vb. anlamlara gelen hazif, terim olarak bir sözcüğün, bir söz öbeğinin ya da bir cümlenin çeşitli gerekçelerle düşürülmesidir. Bir başka deyişle hazif, metinde yer alan harf, kelime ve cümle gibi bir dil biriminin çeşitli nedenlerle düşürülmesidir. Bu terimin izmâr ve icâz ile de yakın bir anlam ilişkisi söz konusudur. Hazfin Arap dilindeki önemi ve yeri nedeniyle geçmişte ve günümüzde Arap dil âlimleri bu konuya büyük önem vermişler ve eserlerinde yer ayırmışlardır. Hazif konusuna büyük ilgi gösteren âlimlerden biri de "İbn Hişâm el-Ensârî" dir. Bu konuyu farklı eserlerinde dağınık bir şekilde ele alırken, “Muğni’l-Lebîb” eserinde de özellikle bu dil olgusuna dair özel bir bölüm ayırmış ve meseleyi Kur’ân âyetleri, şiir ve Arapların sözleriyle istişhâd ederek geniş bir şekilde ele almıştır. İbn Hişâm, hazif meselesinin şartlarını, kurallarını ve türlerini anlatan en bariz dil alimidir. Ona göre nahivcinin göz önünde bulundurması gereken hazif, nahiv kurallarının gerektirdiği bir meseledir. Mübtedasız bir haber veya habersiz bir mübteda, cezasız bir şart veya şartsız bir ceza, ma’tûf aleyhsiz bir ma’tûf ya da ‘âmilsiz bir mâ’mül’ün bulunması düşünülemez.
Kayıt Giriş Tarihi
(dc.date.accessioned)
2023-03-06
Açık Erişim Tarihi
(dc.date.available)
2023-03-06
Yayın Tarihi
(dc.date.issued)
2022
Yayın Dili
(dc.language.iso)
tr
Konu Başlıkları
(dc.subject)
İbn Hişâm
Konu Başlıkları
(dc.subject)
Hazif konusu
Konu Başlıkları
(dc.subject)
Hazif olgusu
Tek Biçim Adres
(dc.identifier.uri)
https://hdl.handle.net/11469/3423
Analizler
Yayın Görüntülenme
Yayın Görüntülenme
Erişilen ülkeler
Erişilen şehirler
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında yükümlülüklerimiz ve çerez politikamız hakkında bilgi sahibi olmak için alttaki bağlantıyı kullanabilirsiniz.

creativecommons
Bu site altında yer alan tüm kaynaklar Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Platforms