19. YÜZYIL BATI ANADOLU KIRSALINDA EKONOMİK YAPI VE NÜFUS DİNAMİKLERİ KARŞILAŞTIRMASI

19. yüzyıl ortalarında derlenen temettuat ve nüfus defterlerine dayanan bu tez, Afyon Platosu’ndan Menderes Ovası’na kadar uzanan geniş Batı Anadolu sahasındaki kırsal yerleşimlerin sosyo-ekonomik ve demografik yapılarını incelemektedir. Çalışma 19. yüzyıl Batı Anadolu köylerinin hane yapısı ve aile büyüklüğü bakımından asla homojen bir yapıda olmadıklarını iddia ederken, batıdaki Kula-Aydın köylülerinin aile büyüklüğünün doğudakilere nazaran daha küçük olduğunu gözlemlemiştir. Her ne kadar tarih yazımında Batı Anadolu sahası üzüm, pamuk ve zeytin gibi piyasa ürünleri sayesinde Osmanlı’nın dünya ticaret pazarlarına eklemlenen en önemli merkezlerinden biri olarak resmedilse de hububat ekimi bölgenin tarımsal ekonomisinde hâkim olmayı sürdürmektedir. Arpaz köylerinde pamuk en önemli piyasa ürünü olarak ön plana çıkarken Kula, Simav ve Çöleabad köyleri de üretimlerini tütün, palamut ve haşhaşla farklılaştırmışlardı. Çalışma ayrıca 19. yüzyılın ortalarında bölgenin tümünün hayvan ve toprak sahipliği hususlarında büyük bir eşitsizliğe sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Hayvan ve ekili arazilerin belirli ellerde toplanması köylüleri ekstra kazanç kapısı olarak tarım dışı sektörlere sevk etmişe benzemektedir.