Muhammed Abduh Ve Klasik İslâm Modernizmindeki Yeri

İnsanların fikirlerinin oluşmasında yaşadığı dönemin sosyo-kültürel, siyasi ve ekonomik durumunun ve kendi zihin dünyalarının büyük etkileri vardır. 19.yüzyılda, Sanayi İnkılabı, Fransız İhtilali gibi önemli tarihi olayların geride kaldığı Aydınlanma Çağı’nda yaşamış olan Muhammed Abduh’un döneminde Mısır’ın siyasi ve ekonomik durumu, akıl ve düşünme yetisinden uzaklaşmış, taklit zihniyetine takılı kalmış insanların davranışları ve bunun yarattığı geri kalmışlık hali, onun zihin ve fikir dünyasının oluşmasına önemli etkileri olmuştur. Buradan hareketle Abduh hayatını, Müslümanları bu tembellikten kurtarmaya, akledip, düşünmeye çağırarak harekete geçirmeye ve İslamı ilk zamanlarındaki sade haline döndürmeye adamıştır. Bu doğrultuda öne sürdüğü düşünceleri, yaklaşımları, özellikle dönemindeki sorunları çözme noktasında yeni ve farklı görüldüğü için, onun çağdaş bir düşünür olarak anılmasına neden olmuştur. Bu anlamda her ne kadar yeni yaklaşımlar getirse de Abduh, aslında pek çok fikrinde kullandığı yöntem ile gelenek ile benzer tutumlar sergileyerek gelenekten beslenmiş bir düşünür olarak karşımıza çıkmaktadır.

Socio-cultural, political and economic conditions of each era people live in, as welll as their mentalities, have a remarkable effect on formation of their ideas. Egypt’s political and economic situation during Abduh’s lifetime who lived in the 19th century, which is the age of enlightenment witnessing important historic events like industrial revolution and French revolution, political and economic status quo in Egypt and the community estranged from wisdom and reasoning, transforming to imitation and the backwardness arising correspondingly were so effective on his intellectual profundity. From this point of view, Abduh dedicated himself to recover Muslims from this laziness, inviting them to considering and reasoning, and to convert Islam as plain as its original form as in the first era. Accoordingly, the ideas he put forward, his aproaches caused him to be commemorated as a modern thinker especially regarding solution for the problems in his era. In this sense Abduh, despite presenting new approaches, he seems as a thinker benefiting from the tradition as he adopts a similar attitute with the tradition via his methods applied on many of his ideas, Key Words: Muhammad Abduh, Egypt, Classic Islam Modernsim, Islam Tradition, Qur’an al-Kerim