TOPLUMDA DÜŞME YAŞAYAN 65 YAŞ ÜSTÜ BİREYLERDE DÜŞME ÖZELLİKLERİ İLE KIRILGANLIK VE DEPRESYON DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Giriş ve Amaç: Araştırmanın amacı toplumda düşme yaşayan 65 yaş üstü bireylerde düşme özellikleri ile kırılganlık ve depresyon düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişkisel tipte olan bu çalışma bir eğitim araştırma hastanesinin ortopedi kliniğine toplumda düşme yaşayarak yatış yapan 65 yaş ve üzeri bireyler ile gerçekleştirilmiştir. Amaçlı örneklem yöntemi kullanılarak araştırmaya dahil edilme kriterlerine uygun 400 yaşlı ile çalışma sonlandırılmıştır. Veri toplamada bilgi formu, Tilburg Kırılganlık Ölçeği (TKÖ), Yesavage Geriatrik Depresyon Skalası-15(GDS-15) kullanılmıştır. Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulundan izin alınmıştır. Veriler istatistik programında tanımlayıcı istatistikler, kikare, t–testi, tek yönlü varyans analizi, lojistik regresyon analizleri ile analiz edilmiştir. İstatistiksel olarak p<0.05 anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Yaş ortalaması 74,89±9,1 olup %63’ü kadın,%46,8’i ilk/ortaokul mezunu,%21’i okuryazar, %51,5’i evlidir. Yaşlıların %76,8’inin en az bir kronik hastalığı vardır. Yaşlıların %60’ı bir kez, %24,7’si en az iki kez düşme yaşamıştır. Tillburg Kırılganlık Ölçeği toplam puanı ortalaması 6,90±2,44’tür. Kesme puanına göre yaşlıların %81,2’si kırılgandır. Yetmişbeş yaş ve üzerindekiler 2,86 (CI=1.43-5.69), iki ve üzeri kez düşme yaşayanlar 2,41 (CI=1.18-4.94). Yesavage Geriatrik Depresyon Skalası -15 (GDS-15) puan ortalaması 7,71±2,06’dır. Ölçek kesme puanına göre yaşlıların kendi bildirimlerine dayalı olarak %97,8’inde depresyon mevcuttur. Yetmiş beş yaş ve üzerinde (p= 0,000), okuryazar olmayan ve okuryazar olan (p= 0,000), yaşam tarzını sağlıksız ve ne sağlıklı/ne sağlıksız viii olarak bildiren (p=0,000), hobisi olmayan (p=0,000) yaşlıların GDS-15 puan ortalamaları daha yüksektir. GDS-15 ile TKÖ Fiziksel ve Psikolojik alt bileşen boyutları arasında ilişki olup (sırasıyla r=,340, p=0,000; r=,126, p=0,012), depresyon puanı artıkça fiziksel ve psikolojik kırılganlık düzeyleri de artış göstermiştir. Basit doğrusal regresyon analizine göre (R= 0,318; Adjusted R2=0,101) kırılganlık yaşlıdaki depresyonun %10’unu açıklamıştır (F=44,794; p= 0,000). Sonuç: Yaşlı bireylerin gereksinimlerinin nitelikli şekilde saptanarak yaşam kalitelerinin arttırılması, yaşlılıkta sık görülen düşme, depresyon, kırılganlık gibi geriatrik sendromların bütüncül olarak değerlendirilmesi ile mümkün olacaktır. Araştırma sonuçlarından elde edilen sonuçlara yönelik sağlık ve sosyal politikaların oluşturulması önemlidir. Birincil, ikincil ve üçüncül koruma düzeyinde hizmet veren kurumlardaki hemşire ve diğer sağlık ekibininin yaşlılarda kırılganlık ve depresyon faktörlerini de göz önünde bulundurması etkin düşme önleme girişimleri açısından yararlı olacaktır.