Mesnevi’de Nur kavramı

ÖZETBu çalışma, XIII. yüzyılın önde gelen mutasavvıflarından Mevlânâ CelâleddînRûmî’nin nur anlayışını, Mesnevî adlı eserinden yola çıkılarak ortaya koymayıamaçlamaktadır. Çalışmamız bir giriş, iki ana bölüm ve sonuç kısmındanoluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın konusu, amacı, yöntemi, sınırlılıklarıbelirtilmiş ve Mesnevî hakkında genel bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde, nurkavramının sözlük ve ıstılah anlamlarına yer verilmiş, Kur’ân-ı Kerîm ve hadislerdekullanım şekilleri ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde ilk dönem sûfîlerinin nuranlayışı da ortaya koyulmuştur. İkinci bölümde ise çalışmanın ana konusunuoluşturan Mevlânâ’nın nur anlayışı, beyitlerden örnekler verilerek incelenmiştir.Sonuç kısmında ise değerlendirmede bulunulmuştur. Elde edilen bulgulara göre,Mevlânâ’nın nur kavramını maddi ve manevi olmak üzere iki kısma ayırdığıgörülmektedir. Maddi nur kapsamında güneşin, ayın, yıldızların, şimşeğin, sabahın,gündüzün, doğunun nurunu ele almaktadır. Manevi nur kapsamında ise AllahüTeâlâ’nın, insan-ı kâmilin, gözün, gönlün, aklın, ruhun, hidâyet ve imanın, İslâm’ın,ilmin, vahiy ve Kur’ân-ı Kerîm’in nuruna yer vermekte nurla hakîkat-iMuhammediyye arasında münasebet kurmaktadır. Maddi ve manevi nur haricinde,bazı dinî, tasavvufî ve tarihî şahsiyetlerin nuru da zikredilmektedir.ABSTRACTThis study aims to reveal the understanding of the light of Mevlana CelaleddinRumi, who is one the leading sufi in XIII. century, by looking at his work calledMasnavi. Our study consists of an introduction, two main sections and conclusion. Inthe introduction part, the subject, aim, method and limitations of the research arestated and general information about Masnavi is given. In the first part, the meaningof the concept of light and dictionary is given, the use of the Quran and hadiths arediscussed. In this chapter, the understanding of the light of the first period of Sufi isalso revealed. In the second part, Mevlana’s understanding of light, which is themain subject of the study, is examined by giving examples from couplets. In theconclusion part, the evaluation is made. According to the findings, it is seen thatMevlânâ divides the concept of light into two parts as material and spiritual. Materiallight is addressed within the scope of the sun, moon, stars, lightning, morning, day,light of the east. Within the scope of spiritual light, he gives place to Allahu Ta'ala,the human beings, eye, heart, mind, spirit, guidance and faith, Islam, science,revelation and the light of the Qur'an by establishing a relationship between the lightand the truth of Muhammadiye. Apart from the material and spiritual light, the lightof some religious, mystical and historical figures is also mentioned.