Nurdan Gürbilek’in denemelerinde edebiyat ve kültür eleştirisi Critique of literature and culture in Nurdan Gürbilek’s essays

ÖZETSanatın, özellikle edebiyatın, kültür üreten bir varlık olarak insanıngelişimindeki yerine odaklanmak, edebiyatın toplumsal etkileşim ve dönüşümlerdennasıl etkilendiğini ve onları nasıl etkilediğini, ayrıca kültürün süreğenliği vezenginleşmesi bakımından değerini Nurdan Gürbilek’in denemeleri çerçevesindedeğerlendirmek bu tezin ana eksenini oluşturmuştur. Bu çalışmada hem moderndünyada insanlık durumu hem de Türkiye’deki kültürel iklimi, Nurdan Gürbilek’inincelemeleri ışığında anlamaya, onun edebiyat üzerine yazma biçimini besleyensosyolojik tahlillerinin deşifresi yapılarak, yazarın disiplinler arası işbirliğini geliştiricikültür çalışmalarını değerlendirmeye çalışılmıştır. Yazarlar, içinde yaşadıkları çağınolduğu kadar, geçmişte yaşananların ve gelecekte olabileceklerin de sözcüsüdürler.Okumak da yazmak kadar metne değer ve anlam katar. Edebiyat eserleri yazılmayantarihin, anılmayan geçmişin tanığı olurlar. Her yazar, içinde yaşadığı kültürün ve dilintaşıyıcısı, aktarıcısı ve yorumcusudur. Bu kavrayış temelinde Nurdan Gürbilek’ineserleri, toplumları anlama isteğimize ve merakımıza (edebiyat eserlerinin, yazarlarınve roman kahramanlarının psikolojik ve sosyolojik tahlili çerçevesinde) doyurucubirer yanıt niteliği taşırlar. Günümüz Türkiye’sinde böylesi tahlillerin sosyolojikçözümlemelerimizi zenginleştirici etkisini vurgulamak, bu tezin amacıdır.SUMMARYThis thesis aims to focus on the role of art, especially that of literature, regardingthe development of humans as culture breeding entities, the way in which it is affected by social interactions and transformations, and also how it affects them as well as focusing on its value in terms of cultural persistence and enrichment by working within the scope of Nurdan Gürbilek’s essays. In this study, by deciphering the sociological analysis which feeds her writing style on literature, it is attempted to grasp both human condition in the modern world and the cultural climate in Turkey, and evaluate the author’s cultural studies which served to improve her interdisciplinary cooperation. Authors are the voices of past and potential future as well as the time period in which they live. Reading puts as much value and meaning to texts as writing does. Literary works will be the witnesses of an history that is not written, a past that is not reminisced. Every author is a carrier, narrator and commentator of the culture and language they live in. On the basis of this conception, all of Nurdan Gürbilek’s works serve as a satisfying response to our desire and curiosity of understanding societies (within the psychological and sociological analysis of literary works, authors and novel characters). It is the purpose of this thesis to emphasize the enriching effects of such analyses in today’s Turkey regarding our sociological decipherment.