Şâh Veliyyullâh ed-Dihlevî’nin siyaset anlayışı

ÖZETPeygamberimizin vefatının ardından başlayan imâmet-hilâfet tartışmaları, Hz. Ali ve sonrası dönemde şiddetlenerek devam etmiş ve Müslümanların bölünmesine sebep olmuştur. Günümüzde de tartışmaların sıcaklığını koruduğu imâmet-hilâfet konusu, mezheplerin ayrışmasına ve radikal kesimlerin istismar ettiği bir mesele olarak Müslümanların gündeminde olmaya devam etmiştir. Dolayısıyla İslam’da yönetim her devirde tartışılmış, konu hakkında âlimler görüş bildirmiş ve birçok eser kaleme almıştır. Hint Altkıtasının önemli âlimlerinden olan Şah Veliyyullah ed-Dihlevî de İslâm’da yönetim hakkında görüşlerini belirtmiştir. Dihlevî, Şia’nın yayılmasını önlemek dört ciltlik İzâletu’l-Hafâ ‘an Hilâfeti’l-Hulefâ adlı eserini kaleme alarak hilâfet hakkındaki görüşlerini ortaya koymuştur. Şah Veliyyullah, Sünnî bir âlim olmakla birlikte hilâfet-imâmet konusunda Ehl-i Sünnet’in hilâfına birtakım görüşler benimsemiştir. Hilâfeti, âm ve hâs olarak ikiye ayıran Dihlevî, ilk dört halifeyi hâssa kabul ederek bunların hilâfetinin nasla tayin edildiğini söylemiştir. Ancak Şia’nın aksine Hz. Ali’nin ilk halife değil, dördüncü halife olması gerektiğini kabul etmiş, görüşlerini de âyet ve hadislerle desteklemiştir. Hilâfet-i hâssayı kabulü îtikat meselesi olarak gören Dihlevî, onların halifeliğinin levh-i mahfuzda yazıldığını, ayet ve hadisler ile bildirildiğini söylemiştir. Sahabe de âyet ve hadislerin işaretine göre ilk dört halifeyi tayin etmiştir. Dihlevî, ilk dört halifenin İslâm’ı tamamlama görevinin bulunduğunu, onların verdikleri hükümlerin asıl sahibinin Allah olduğunu, cennetle müjdelenmeleri sebebiyle büyük günah işlemekten berî olduklarını belirterek Ehl-i Sünnet’ten farklı görüşlere sahip olmuştur.ABSTRACTThe imamate-caliphate debates that started after the death of our Prophet, Hz. It continued intensifying in the period after Ali and caused the division of Muslims. The issue of imamate-caliphate, which is still hotly debated today, continued to be on the agenda of Muslims as an issue that was exploited by the sects and radical groups. Therefore, the administration in Islam has been discussed in every period, scholars have expressed their opinions on the subject, and many works have been written. Shah Waliullah Dehlawi, one of the important scholars of the Indian Subcontinent, also expressed his views on the administration in Islam. Dihlevî, conveyed his views on the caliphate by penning his four-volume work titled Izaletu'l-Hafâ 'an Khilafeti'l-Hulefâ to prevent the spread of Shia. Although Shah Veliyyullah is a Sunni scholar, he expressed opinions contrary to Ahl as-Sunnah on the issue of caliphate and imamate. Dihlavi, who divided the caliphate into two as âm and hâs, took the first four caliphs as sensitive and said how their caliphate was determined. However, unlike the Shia, He accepted that Hz. Ali should be the fourth caliph, not the first caliph, and supported his views with verses and hadiths. Dihlevî, who sees the acceptance of the caliphate as a matter of belief, said that their caliphate was written in the Lawh-i Mahfuz, and that it was declared with verses and hadiths. The Companions also appointed the first four caliphs according to the signs of the verses and hadiths. Dihlavi had different views from the Ahl al-Sunnah, stating that the first four caliphs had the task of completing Islam, that the real owner of the judgments they gave was Allah, and that they were free from committing major sins because they were given the good news of Paradise.