Kur’an’da düşünme anlamında kullanılan kelimelerin filolojik tahlili

ÖZETKur’ân indiriliş amacı itibariyle insanların akıllarını kullanmalarını, düşünmelerini, anlayıp öğüt almalarını hedeflemektedir. Bundan dolayı Kur’ân’da düşünme ifade eden “tedebbür”, “tefekkür”, “tezekkür”, “tefakkuh”, “tefehhüm”, “taakkul”, “teemmül”, “nazar”, “basar”, “rü’yet” ve “i‘tibar” lafızları pek çok kez kullanılmaktadır. Bu lafızlar ortak bir eylemi ifade etseler de mana nüansları bakımından farklılık göstermektedirler. Bu lafızların her birinde düşünme eyleminin gerçekleşme şekli ve aşamaları değişmektedir.Çalışmamızda “işin akıbetine bakmak” manasındaki tedebbür lafzı esas alınarak, saydığımız düşünme lafızları arasındaki ince nüansları göstermeye çalıştık. Arap dilinde ve Kur’ân’da bu lafızların hangi kalıplarda kullanıldığını ve nasıl manalar kazandığını araştırdık.ABSTRACTThe Qur’an, by the purpose of its descent, aims that people use their minds, think, understand and take advice. Therefore, the words which give the meaning of thinking in the Qur’an like “tadabbor” (looking to the end or results of the works) “tafakkur” (thinking, contemplating, meditation), “tazakkur” (to talk about a problem or think), “tafakkuh” (the study about the Islamic law that profits from the main sources about religion and world acts, the fully laid down rules), “tafahhum” (to work for deeper understanding), “taakkul” (using your mind to learn useful things), “taammul” (to think more detailed about a problem or issue),“nazar” (to look for purpose of thinking or understanding), “basar” (sight, vision, insight), “ro’yat” (seeing) and “i‘tibar” (to take lessons) are being used many times. Although these words express a common action, they differ by the nuances of their meanings. The realization way of the thinking action and its phases, change in each one of these words.In our work we based on “tadabbor” word which means “looking to the end or results of the works and tried to show the small nuances between the “words of thinking” that we mentioned above. We searched the form of these words and the meanings they gain in Arabic language and the Qur’an.