El-Favâ'idü'l-Hıbriyye Fi't-tâ'ûn Ve'l-vebâ (Giriş-inceleme-metin-dizinler) El-Favâ'idü'l-Hibriyye Fi't-tâ'ûn Ve'l-vebâ (Introduction- analysis- text- index)

ÖZETEski Anadolu Türkçesi, Oğuzca'nın yazı dili olarak, bilinen ilk eserlerini verdiği dönemdir. Eski Anadolu Türkçesi ve onun devamı olan Osmanlı Türkçesi Türkiye Türkçesinin gelişim sürecini takip edebilmek adına oldukça önemlidir. Eski Anadolu ve Osmanlı Türkçesi dönemlerinde birçok alanda önemli eserler yazılmıştır. Bu dönemlerde eser verilen alanlardan birisi de tıp ve eczacılıktır. Bu metinler Türkçenin yazıldıkları dönemlerdeki bilimsel yetkinliğini değerlendirmek açısından önemli kaynaklardır. Çalışmamızda 17. yüzyıl hekimlerinden Bülbülzâde Ali'nin El-Fevâ'idü'l-Hıbriyye Fi't-Tâ'ûn Ve'l-Vebâ adlı eseri incelenmiştir. Eserin konusu taun ve salgın hastalıklardan korunmak üzerinedir. Çalışmamızın giriş bölümünde tıp metinlerinin Türk dili çalışmalarındaki yeri ve öneminden bahsedilerek 16. ve 17. yüzyıllarda eser veren başlıca hekimler ve bu hekimlerin Türkçe eserleri hakkında bilgiler verilerek bu çalışmaya konu olan Bülbülzâde Ali ve eseri tanıtılmıştır. Bu bölüm, çalışmanın kapsamı, amacı ve yöntemi belirtilerek sonlandırılmıştır. İnceleme bölümünde eser imlâ ve şekil özellikleri ile sözcük türleri yönünden incelenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümü eserin çeviri yazıya aktarılmasından oluşmaktadır. Dizin bölümü eserin gramatikal indeksi ve özel adlar indeksinden oluşmaktadır. Dizinlerde eserde geçen sözcüklerin anlamları, kullanıldıkları yerler ve madde başı sözcüklerin kaçar kez geçtiği de gösterilmiştir. Ekler bölümünde orijinal metin bulunmaktadır.ABSTRACTOld Anatolian Turkish, as the written language of Oghuz, is the period in which he gave his first known works. Old Anatolian Turkish and its successor, Ottoman Turkish, are very important in order to follow the development process of Turkey Turkish. Important works were written in many fields during the Old Anatolian and Ottoman Turkish periods. One of the fields in which works were given in these periods was medicine and pharmacy. These texts are important sources in terms of evaluating the scientific competence of Turkish in the period they were written. In our study, the work named El-Fevâ'idü'l-Hıbriyye Fi't-Tâ'ûn Ve'l-Vebâ of Bülbülzâde Ali, one of the 17th century physicians, was examined. The subject of the work is about protection from plague and epidemic diseases. In the introduction part of our study, the place and importance of medical texts in Turkish, and then the physicians in the 16th and 17th centuries and their Turkish works are mentioned. Afterwards, more detailed information is given about the author and his work, which is the subject of our study. Finally, this section is concluded by stating the scope, purpose and method of our study. In the analysis section, the work was examined in terms of spelling and morphological features and word types. The fourth part of the study consists of translating the work into transcription. The index section consists of the grammatical index of the work and the index of proper names. The meanings of the words in the work, the places where they are used and the number of times the words at the beginning of the article are used are also shown in the indexes. The appendix contains the original text.