Kriz ve Savaş Arasında 1641 Tarihli Venedik Ahidnâmesi

Osmanlı Devleti 17. yüzyıla büyük seferler, karışıklar ve çalkantılarla girmiş,
bir kısım dâhili ve harici olaylara I. Ahmed’in vefatından sonra tahtta yaşanan
gelişmeler de eklenmişti. 1622 yılında II. Osman’ın katli gibi o zamana kadar
benzeri görülmemiş bir olayın ardından amcası I. Mustafa’nın yerine tahta çıkan IV.
Murad’ın ilk hükümdarlık yılları da benzer karışıklarla geçmiştir. Küçük yaşta tahta
çıkan IV. Murad, isyanlarla boğuşan İstanbul’daki bir takım devlet ileri gelenlerinin
hal‘inden ve annesinin vesayetinden kurtulduktan sonra 1632 yılında idareyi bizzat
eline almıştır1. Hükümdarlığı döneminde yaşanan birçok gelişmenin yanı sıra bizzat
katıldığı Revan ve Bağdat seferleri de Osmanlı tarihinde önemli bir yer işgal eder2.
IV. Murad’ın İran seferleri Osmanlı Devleti’nin dış politikasında mühim bir
yer tutsa da aynı tarihlerde başka harici gelişmeler de yaşanmıştır. Bunlardan birisi
de Osmanlı ordusunun Bağdat Seferi’nden dönüşü esnasında Venedik’le yaşanan
askerî ve siyasi krizdir. İlerleyen aşamalarda zikredileceği üzere, IV. Murad’ın
Bağdat’ın fethinin kendisine verdiği güç ve özgüvenle Venedik Doju’na karşı
takındığı tavır bir kriz haline dönüşmüş, daha önce Venedik’e bahşedilen
ahidnâmenin ilgasına yönelik yaklaşım iki devlet arasında ilişkilerin kısa süreli olarak
kesilmesine neden olmuştur.