Mahmud derviş şiirlerinde dini semboller

Mahmud Derviş, modern Arap şiirinde sembolizmin temsilcisi sayılan şairlerden
birisidir. Onu önemli kılan husus ise Arap edebiyatına ve dünya edebiyatına yaptığı
katkılardır. Çünkü Derviş, şiirlerinde sadece Filistin ve Arap kültürüne değil,
insanlığın ortak kültürel mirasına ait unsurlara da değinir. Bundan dolayı Derviş’in
şiirlerinde farklı din ve kültürlere ait çeşitli semboller yer alır.
Sembollerin, çeşitli disiplinlerde geniş bir kullanımı vardır. Edebiyattaki semboller;
estetik kaygılar, siyasi otoritenin baskısı, hakikate dair bilginin ehli olmayanlardan
gizlenmesi vb. maksatlarla kullanılır. Bu bağlamda Mahmud Derviş, önceleri
siyasi nedenlerle daha sonra ise estetik kaygılarla yöneldiği sembolik anlatımı, doğrudan
ifadenin bir alternatifi kabul eder.
Derviş’in şiirlerinde belirgin olarak dört tür sembolün yer aldığı görülür: Mitolojik,
tabiata dair, tarihi ve dini.
Derviş, şiirlerinde öldükten sonra yeniden doğuşu sembolize eden ‘‘Temmuz’’
vb. mitolojik sembollere yer verirken, tabiata dair sebat, süreklilik ve direnişe işaret
eden ‘‘zeytin ağacı’’nı tercih eder. Onun şiirlerinde tarihi sembol olarak ‘‘Endülüs’’
öne çıkar.
Derviş’in şiirlerinde yer alan dinî semboller: Peygamber isimleri, çarmıh, Kabil-
Habil kıssası, kurban ve hüthüt kuşudur. Derviş, dini sembolleri genel olarak Filistinlilerin,
özel olarak kendisinin de yaşadığı sürgün, baskı, çile vb. sorunları dile
getirmenin bir vasıtası olarak görür.
Tüm bu sembollerle o, işgal altındaki Filistin’in acılarını edebiyat yoluyla dünyaya
duyurmakta ve hayalini kurduğu özgür Filistin’in inşasına da hizmet etmektedir.