İnşaat sektöründe çalışan işçilerin profilleri ile iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin belirlenmesi

İşçi sağlığı ve güvenliği açısından uzun yıllardır kötü tablolar çizen Türk inşaat sektöründe yaşanan kazaların azaltılmasına yönelik çalışmalarda önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Fakat sektörde yaşanan iş kazalarına bakıldığında, inşaat sektörü genelin içinde hala önemli yüzdelere sahiptir. Sektörde meydana gelen bu yüksek yüzdeyi oluşturan kazalarda düşük eğitim düzeyine sahip iş gücünün de etkisi vardır. Bu görüşten yola tez çalışmasında, işçi sağlığı ve güvenliği (İSİG) konusu ele alınmış olup, bu çerçevede çok önemli bir yere sahip olan temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi, Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelik kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışanların yürürlükte olan mevzuatın getirdiği düzenlemeler ve yükümlülüklere ilişkin ne düzeyde bilgi sahibi olduğu ve algı düzeyleri ile ilgili bir sektör araştırması yapılmıştır. Çalışma kapsamında; İzmir (Aliağa), Manisa, Denizli ve Akhisar’da farklı projelerde çalışan 103 şantiye çalışanının anket uygulaması ile İSİG eğitimine yönelik farkındalıkları, bilgi ve ilgi düzeyleri ile İSİG uygulamalarına yönelik yaklaşımları tespit edilmeye çalışılmıştır.
Çalışma kapsamında öncelikle literatür taraması yapılmış olup özellikle Türkiye’de İSİG eğitimi ile inşaat sektöründe eğitimin uygulanmasına ilişkin araştırmalar incelenmiştir. Tamamlanan literatür taramasında sonra daha önce kullanılmış konu ile ilgili anket çalışmaları incelenmiş ve konunun uzmanlarından da görüş alarak çalışmada kullanılan anket formu geliştirilmiştir. Oluşturulan anket formu çalışanların demografik bilgileri, çalışanların işyeri bilgileri ve temel işçi sağlığı ve güvenliği eğitimi ile ilgili sorulardan oluşmaktadır. Katılımcılar farklı alanlarda uygulamalar yapan şantiye çalışanlarına ulaştırılmıştır. Anket sorularına verilen yanıtlar kullanılarak oluşturulan veri seti SPSS programına aktarılarak istatistiksel olarak analiz edilmeye hazır hale getirilmiştir. Veri seti oluşturulduktan sonra yapılan ilk analiz tek değişkenli (univariate) sıklık analizi olmuştur. Analizde her veri kategorisinin sıklık analizleri yapılmış olup elde edilen sonuçlar bulgular kısmında grafikler ve sıklık tabloları ile gösterilmiştir. Tek değişkenli sıklık analizi sonrasında bağımsız değişkenler arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını anlayabilmek için çapraz tablolama (cross-tabulation) analizleri yapılmıştır. Ayrıca katılımcıların anket formlarına verdikleri cevaplar Cronch Alfa testi kullanılarak güven analizine tabi tutulmuştur.
Bu tez çalışmasında kullanılan anket çalışması ile çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitim düzeylerine ve iş sağlığı ve güvenliğine yaklaşımları belirlemek, bu araştırma açısından kurum ve kuruluşlara kaynak oluşturmak bu araştırmanın önemini oluşturmaktadır. Araştırmanın bulguları doğrultusunda sektör çalışanlarının işçi sağlığı ve iş güvenliği kültürüne olan yaklaşımları ortaya koyulmuştur. Ayrıca yapılan çapraz tablolama analizi ile iş güvenliği eğitimi alan çalışanların almayanlara kıyasla işçi sağlığı ve iş güvenliği kültürüne karşı daha pozitif bir yaklaşım sergilediği tespit edilmiştir.