Sekkaki’nin sarf’taki metodu

İnsanın iki özelliği vardır, birisi düşünce diğeri ise beyan’dır. Bu beyan’ın anahtarı kelime’dir; kelime yapısıyla ilgilenen ilim de sarftır.
Sarf, kelimenin değişik hey’etlerinin farklı ve çeşitli manaları için kullanılmasıyla ilgilenen Arapçanın bir dalıdır. Birinci amacı dili telaffuz ederken hatalardan korumak; ikincisi de dil hazinesini zenginleştirmektir.
Ünlü âlim ve dilci Sekkâkî dev eseri “Miftâḥu’l-‘ulûm’”un ilk bölümünde sarf ilmini özel ve yeni bir metotla incelemiştir. Ayrıca Sekkâkî dili; sarf, iştikāk, nahiv, belâgat, mantık ve aruz dallarıyla bir bütün olarak sunmuştur.
Bu çalışma bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Girişte sarf ilminin tarifi, konusu, kurucusu, ehemmiyeti, dilin diğer dallarıyla ilişkisi, kaynakları ve öne çıkan metotları gözden geçirilmiştir.
Birinci bölümde Sekkâkî’nin hayatı ve eserleri üzerinde durulmuştur.
İkinci bölümde Sekkâkî’nin sarftaki metodu izah edilmiştir. Sekkâkî sarfı üç fasılda (bölüm) inceler. Birinci fasılda kısaca sarf ilminin tarifini verir. İkinci fasılda sarf ilmine ulaşma yolunu belirtir. Bu yol iki bâbdan oluşur. Birinci bâbda harflere ait konuları incelemiş, ikinci bâbda da kelime hey’etlerine ait konuları beyan etmiştir. Üçüncü fasılda sarf ilminin kalan konularını geniş bir şekilde açıklamıştır.
Üçüncü bölümde Sekkâkî’nin metodu, sarfın bütün konuları incelenerek farklı yöntemle sergilenmiştir.
Sonuçta da Sekkâkî’nin metodunun farklı ve yeni olduğu özetlenmiştir.
Anahtar