II No’lu Şer’iyye Siciline Göre Bergama Eğitim Kurumları

Batı Anadolu’nun önemli şehirlerinden Bergama’nın Türk-İslâm
şehri olma süreci XIV. yüzyıl sonlarından başlamaktadır. Bu tarihten
itibaren çok sayıda medrese, kütüphane, han, lonca gibi sosyal ve ekonomik hayata yön verecek eser yapılmıştır. XIX. yüzyıla geldiğimizde
Bergama, yönetimde olan Karaosmanoğlu ailesinin zengin vakıflarıyla
desteklenen eğitim kurumlarına sahipti. Öğrencilerin ve hocalarının
her türlü ihtiyacı karşılanan medreseler, hem öğrencilerin hem de halkın faydalanabileceği kütüphaneler, iktisâdi işletme olmasının yanı sıra
meslekî eğitimlerin de verildiği han ve loncalar Bergama’yı önemli bir
Osmanlı şehrine dönüştürmüştür. Vakfiye kayıtlarının yardımıyla geçmişin kültür hazineleri rahatlıkla gözler önüne serilebilmektedir. Bu
çalışmamızda, Bergama II No’lu Şer’iyye sicilleri çerçevesinde şehirdeki
eğitim kurumları farklı açılardan incelenerek, kurumlar hakkında bilgi
verilmiştir.

Being one of the most important cities of Western Anatolia, the story of Bergama’s becoming a Turkish-Islamic city starts at
the end of 14th century. From this period onwards, numerous monuments, such as schools, libraries, khans and guilds had been constructed
which helped in shaping the social and economical life of the area. By
the 19th century, Bergama boasted with a great number of educational institutions, supported through rich foundations (waqf), which were
established by the ruling family of Karaosmanoglu. Main factors in Bergama’s emerging as a complete Ottoman city can be seen in its schools
(madrasas) which were able to fulfill all the needs of the students as well
as their teachers, in its libraries which served students as well as other
members of the community, and in its khans and guilds which, besides
its ordinary function as financial enterprises, also provided vocational
education. By studying the registers of abovementioned foundations, it
is not matter of any great hardship anymore to bring to light the cultural
heritage of the past. In this paper, by using Bergama No. II court records,
I will try to examine some of the Bergama’s educational intitutions and
to shed light on theirs as yet unrevealed features.