Bir mermer fabrikasındaki makinenin çok kriterli karar verme metotları kullanılarak seçilmesi

Dünya genelinde yoğunlaşan rekabet ortamının çeşitli sektörlere ve işletmelere önemli etkileri olmuş ve işletmeler stratejilerini, örgütsel ve fonksiyonel yapılanmalarını değiştirmek zorunda kalmışlardır. Ön planda olan maliyet kriteri yanı sıra yüksek kalite, verimlilik, çeşitlilik, esneklik ve hız gibi faktörler de rekabet gücü yaratmak amacıyla önemli birer unsur haline gelmiştir. Örnek olarak bir makine seçiminde alternatif makineler arasından yüksek kalitede üretim yapan, en verimli ve esnek olan ancak aynı zamanda en ucuz olan makinenin seçimine odaklanılmaktadır. Bu nedenle karar verici kişilerin karar sürecinde işletme çıkarları ve kısıtları göz önünde bulundurularak en uygun kararı vermeleri beklenmektedir.
Karar verme, uygun alternatifler arasından en iyi seçimin bulunması amacını gerçekleştirmeye ilişkin bir süreçtir. Konu alınan probleme ait pek çok kriter göz önünde bulundurularak alternatiflerin karşılaştırılması yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bir probleme ilişkin amaç, kriterler ve alternatiflerin tanımlanmış olması durumunda problemi çözmeye yönelik birçok yöntemin kullanılabilirliği kanıtlanmıştır. Bu yöntemlerden en yaygın kullanılan ikisi Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve TOPSIS yöntemleridir.
Bu çalışmada bir mermer fabrikasında kullanılması planlanan “Mermer Blok Kesme Makinesi”, “Yarı Süper Mermer Blok Kesme Makinesi”, “Süper Mermer Blok Kesme Makinesi” ve “Süper S Mermer Blok Kesme Makinesi” olmak üzere dört farklı makine arasından seçim yapılması hedeflenmiştir. Çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP ve TOPSIS yöntemleri bu işletmeye en uygun özelliklerdeki makinenin seçilmesi amacıyla uygulanmıştır. Çalışmada, ilgili literatür incelenerek en yaygın olarak kullanıldığı tespit edilen maliyet, servis, kalite, esneklik, verimlilik, performans ve teknik özellik kriterleri ana kriterler olarak belirlenmiştir ve bunların alt kriterleri tanımlanmıştır. İki yöntemin uygulanması sonucundaki bulgular karşılaştırılarak işletme için en uygun makinenin seçilmesine karar verilmiştir. AHP ve TOPSIS yönteminin adımları için Microsoft Excel 2013 hesaplamalarından yararlanılmıştır.
Çalışma bulgularına göre en önemli kriterin “maliyet” olduğu belirlenmiş ve hem TOPSIS hem de AHP yöntemlerinin kullanılması sonucunda işletmenin gereksinim duyduğu “Süper S Mermer Blok Kesme” makinesinin en uygun makine olduğuna karar verilmiştir.