Cahit Telci, İzmir ve Yöresi Tarihinin Kaynakları: Halil Beğ Defteri (1425-1430), İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Yayını, İzmir, Şubat 2015, ISBN 978-605-84722-0-4, 253 shf.

Osmanlı tarihinin arşiv kaynaklan arasında Tapu-Tahrir defterleri oldukça
önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle XV-XVI. yüzyıllarda Osmanlı tarihi ile ilgili
yapılan araştırmalarda başvurulan arşiv kaynaklarının başında bu defterler gelir.
Tahrir defterleri, Osmanlı Devletinin hem hâkimiyetinde bulunan bölgelerin hem
de yeni fethettiği toprakların mülkiyet ve tasarruf biçimi ile vergi miktarını tayin ve
tespit etmek amacıyla belirli zamanlarda yaptığı sayımları içerir. Yerine göre beş ile
kırk yıllık aralıklarla yapılan, tahrir sonucunda hazırlanan ve mufassal, icmal, evkaf
ve piyade gibi çeşitleri bulunan bu defterler, Osmanlıların XV. ve XVI. yüzyıllarda,
tımar sistemini uyguladıkları bölgelerde vergi mükelleflerine ait çeşitli bilgileri,
bunların yaşadıkları yerlerden toplanması beklenen vergileri, bu vergilerin hangi kişi
veya kurumların tasarrufunda bulunduğunu tespit eden ve genellikle sancak esasına
göre düzenlenen resmi belgelerdir. Bu defterlerdeki verilerin doğru ve etkili bir
şekilde analiziyle Osmanlı toplumunun nüfusu, demografik yapısı, içtimai durumu,
zirai ve ekonomik faaliyetleri, toprak tasarruf şekilleri yanında şehirlerin fiziki
yapısı, vakıflar ve kırsal hayat hakkında önemli bilgiler edinmek mümkündür.