KARL MARX’IN MODERN HUKUK ELEŞTİRİSİ VE ÖZGÜRLÜK KAVRAMI

Bu çalışmanın konusunu, Karl Marx’ın “özgürlük” kavramı bağlamında modern hukuka ilişkin eleştirileri ve bu eleştirilerden normatif anlamda Marksist bir hukuk teorisinin çıkarsanıp çıkarsanamayacağı sorusu oluşturmaktadır. Marx’ın modern hukukun dayandığı negatif özgürlük anlayışına ilişkin eleştirileri göz önünde bulundurulacak olursa; onun düşüncesinde eleştirel anlamda bir hukuk teorisinin bulunduğunu söylemek yerinde bir saptamadır. Ancak Marx’ın düşüncesinde, salt eleştirel olmayı aşarak, aynı zamanda normatif de olan bir hukuk teorisinin olup olmadığı sorusunun yanıtı ilk sorunun yanıtı kadar açık değildir; çünkü Marx, örneğin Hegel’de örneğini bulduğumuz gibi sistematik bir normatif hukuk teorisi geliştirmemiştir. Bu çalışmanın amacı, normatif anlamda Marksist bir hukuktan bahsetmenin mümkün olmakla birlikte bu hukuk teorisinin açık biçimde formülleştirilmemiş olduğunu, örtük olarak Marx’ın genel felsefesi içerisinde yer aldığını göstermektir. Bu çalışma, Marksist hukuk teorisinde, hukukun, burjuva toplumunda olduğu biçimiyle kurumsal bir yapı olmaktan çıkıp, komünist topluma geçişle, toplumsal ilişkilerin normatif bir ifadesine nasıl dönüşeceğini ortaya koymaya çalışacaktır. Bu bağlamda, Marx’ın pozitif hukuk ile doğal hukuku kapsayıp aşan hukuk teorisinin, onun, tarihsel materyalist bir perspektifle modern toplumun üretim ilişkileri üzerinde gerçekleştirdiği ekonomi-politik çözümlemelerinden hareketle serimlenmesi hedeflenecektir.