Askeri teknolojideki gelişmelerin Osmanlı idari yapısına etkileri (1593–1717)

Özet:Osmanlı Devleti'nin idari reformları, birçok çalışmanın konusu olmuştur. Fakat bu çalışmalar içerisinde 17. yy. askeri devrim bağlamında pek konu edilmemiştir. Lakin bu yüzyıl, yaşanan idari ve siyasi dönüşümler açısından oldukça değerlidir. Zira bu dönemde, Osmanlı Devleti'nin klasik olarak adlandırılan ve dış dünya karşısında görece güçlü olmasını sağlayan kurumları değişmiştir. Bu dönüşümün en önemli nedenlerinden birisi de askeri teknolojilerdeki değişimdir. Nitekim Osmanlı Devleti, 1593 tarihinde başlayan Uzun Harp sırasında, askeri teknolojilerdeki değişimi ve sonuçlarını açık bir biçimde kavramıştır. Bu değişim karşısında önce silahlı kuvvet yapısını ve ardından askeri finansman modelini değiştirmiştir. Bunun sonucunda da devlet idaresi, gerçekleştirmek zorunda kaldığı değişimlerin yarattığı zincirleme dönüşümleri yönetmek zorunda kalmıştır. Tımarlılar ve kapıkulları arasındaki dengenin çökmesi sonucunda yaşanan çatışmalar ile boğuşmuştur, siyasal ve ekonomik istikrarsızlık yaşamıştır. Nihayetinde 1717 yılında malikane sistemini kabul etmiştir ve bu değişim de âdem-i merkezileşme ile sonuçlanmıştır. Buradan hareketle de bu çalışmada, 1600'lü yıllarda Osmanlı devlet kurumlarının yaşadığı dönüşüm ele alınacak, Türk idari tarihi içerisinde eksik kalan bir alan, askeri teknolojiler ile etkileşim bağlamında incelenecektir.Summary:State reforms of the Ottoman Empire have been the subject of many studies. However, in these studies, the 17th century in the context of the military revolution has not been much examined. But, this century is very valuable in terms of administrative and political transformations. Because, in this period, the classical institutions of the Ottoman Empire had changed. One of the most important reasons for this transformation had been the change in military technologies. As a matter of fact, during the Long Turkish War that started in 1593, the Ottoman Empire had clearly understood the changes in military technologies and their results. Facing these changes, Ottomans first changed the armed force structure and then the military financing model, and as a result, the empire administration have had to manage the chain transformations caused by the changes it had to realize. The empire struggled with clashes as a result of the collapse of the balance between the kapıkulu (Sultan's household troops) and the timariots. It experienced political and economic instability. Finally, in 1717, Ottomans accepted the malikane system permanently and therefore this change had resulted in decentralization. Indeed, in this study, the transformation of Ottoman empire institutions in 1600s was discussed and an area lacking in the administration history of Turkish was examined in the context of interaction with military technologies.