Manisa ili su ürünleri tüketim ve tercihleri üzerine bir araştırma

ÖZET Çalışmada Manisa İli Merkez İlçesi’nde ikamet eden nüfusun su ürünleri tüketim miktarı ve tüketim tercihlerinin belirlenmesi ve gelir durumunun tüketim üzerindeki etkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. 57 mahalleden oluşan Manisa İli Merkez İlçesi’nde mahallelerin nüfus yoğunluğuna göre örneklem oranı hesaplanmış, adrese dayalı nüfus kayıt sisteminden basit rastlantısal örnekleme yöntemi ile 410 hane belirlenmiştir. 2014 yılı Haziran ve Ağustos aylarında belirlenen hanelerde örnekleme alınan bireylere doğrudan görüşme ile 29 soru içeren bir anket uygulanmıştır. Anket verileri frekans-yüzde analizleriyle değerlendirilmiştir. “Aylık gelir düzeyi” bağımsız değişkeniyle bağımlı değişkenler arasındaki ilişkilerin anlamlı olup olmadığı Chi-Kare (χ2) önemlilik testi ile belirlenmiştir. İstatistiksel değerlendirmeler için MS Excel paket programı ve SPSS (The Statistical Package for the Social Sciences) 17.0 istatistik programı kullanılmıştır. Ankete katılanların % 92’sinin su ürünleri tükettiği, çoğunluğunun haftada 1 kez (% 36) ve aylık 1-2 kg (% 35) balık tüketimi olduğu tespit edilmiş ve kişi başı yıllık su ürünleri tüketimi 7,8 kg olarak hesaplanmıştır. Balık tüketme nedeni dengeli ve sağlıklı beslenme (% 56), tüketmeme nedeni ise alışkanlığın olmaması (% 52) olarak ortaya çıkmıştır. Balık etinin en çok tüketilen et türleri içerisinde % 7 ile son sırada yer aldığı, en çok tüketilen deniz balığının hamsi (% 43), tatlı su balığının ise alabalık (% 48) olduğu belirlenmiştir. Balık, çoğunlukla kış mevsiminde (% 63) tüketilmekte, halk pazarından satın alınmakta (% 60) ve satın alırken tazeliğine dikkat edilmektedir (% 28). Ankete katılanların % 82 'si balığı taze olarak, evde (% 80) tükettiklerini ve tüketim şekli olarak kızartmayı (% 47) tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Omurgasız su ürünlerinin ankete katılanların büyük çoğunluğu tarafından (% 52) tüketilmediği, kültür balıklarının ise avcılık balıklarına oranla daha küçük bir kitle (% 13) tarafından tüketildiği ve ankete katılanların lezzet yetersizliği nedeniyle (% 35) kültür balıklarının avcılık balıklarından farklılık gösterdiği algısında oldukları belirlenmiştir. Ankete katılanların çoğunluğunun (% 32) 850-1500 aylık gelir düzeyine sahip olduğu tespit edilmiş, aylık gelir düzeyi ile su ürünleri tüketimi, su ürünleri tüketmeme sebebi, su ürünleri tüketim yeri, mevsimi, tüketme biçimi, pişirme yöntemleri, hazır su ürünleri tercihi ve omurgasız su ürünleri tüketimi arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak anlamlı (p<0,05) bulunmuştur. Aylık su ürünleri tüketiminin “yaş” ve “aylık gelir düzeyi” ile pozitif yönde, tüketme sıklığının ise “yaş” ve “aylık gelir düzeyi” ile negatif yönde güçlü ilişkili olduğu tespit edilmiştir.