İslam, Roma ve Yahudi Hukukunda Öldürme ve Ölüme Sebebiyet Verme Ayrımı

Disiplinler arası çalışmaların öneminin arttığı günümüzde, hukuk sistemlerini karşılıklı inceleyen araştırmaların ilgili bilim alanına daha ziyade katkı sunacağı düşünülebilir. Bu bağlamda makalemizde, İslam-Roma-Yahudi hukukları
öldürme ve ölüme sebebiyet verme ayrımı ekseninde mukayeseli olarak incelenecektir. Bu konunun seçilme nedeni, her üç hukuk sisteminde doğrudan öldürmeyle ölüme sebebiyet verme eylemlerinin farklı değerlendirildiğine dair tespitimizdir. Nitekim her üç hukuk sisteminde doğrudan icra edilen eylemlere daha
ağır, hareketle netice arasına farklı bir sebebin girdiği eylemlere ise daha hafif
yaptırımlar tatbik edilmektedir. Bu ayrımda, failin mesuliyetinin belirlenmesinde maddî unsurun ön plana çıktığı söylenebilir. Cezaî mesuliyeti failin kastına
yani manevî unsura göre tespit eden günümüz hukukundan farklılık arz eden bu
yaklaşımın üç hukuk sisteminde mevcudiyeti, kanaatimizce, üzerinde durulması
gereken bir husustur. Belirtmek gerekir ki, ilgili yaklaşım İslam hukukunda asıl
olarak Hanefî ekolünde etkilidir ve bu nedenle incelememizde ilgili mezhebe ait
metinler temel başvuru kaynağı olacaktır. Bununla birlikte ihtiyaç duyuldukça
diğer İslam hukuk ekollerine ait metinlere de başvurulacaktır.

Nowadays, the importance of interdisciplinary studies is increasing
and it is thought that researches which examine the legal systems comparatively
will contribute to the related science. In this context, in our article, Islamic-Roman-Jewish law will be examined comparatively in terms of the distinction
between killing and causing death. The reason why this issue was chosen is the
fact that in all three legal systems the actions of direct killing and causing death
are evaluated differently. As a matter of fact, in all three legal systems heavier punishment applied to the actions carried out directly. On the other hand, if there
ise other factor between action and result light sanctions are applied. In this distinction, it can be said that the material element comes to the fore in determining
the responsibility of the perpetrator. The existence of this approach in three legal
systme, which differs from today’s law, which determines the criminal liability
according to the caste of the perpetrator, ie the spiritual element, is a matter that
should be considered in our opinion. It should be noted that the relevant approach is primarily effective in Islamic law in the Hanafi school, and so the texts of the
relevant sect’s texts will be the main sources of our article. However, the texts of
other Islamic legal schools will also be touched upon as needed.